Δάνεια σε Ελβετικό Φράγκο – Απειλή και γκρίζα ζώνη για τις τράπεζες

Πέμπτη 06 Μαρτίου 2014 / 10:30 

Συνέντευξη της Λίτσας Μαθιουδάκη* στο Νίκο Πολιουδάκη
     

*Η κα Λίτσα Μαθιουδάκη είναι δανειολήπτρια και μέλος της Προσωρινής Διοικούσας Επιτροπής του Συλλόγου Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου

«Τα  δάνεια σε συνάλλαγμα (chf) χορηγήθηκαν με παρότρυνση των τραπεζών σε ελλιπέστατα ενημερωμένους δανειολήπτες σαν να ήταν προϊόντα παραδοσιακής στεγαστικής πίστης. Οι τράπεζες με ζήλο προέβαλαν το ‘‘κερασάκι’’ του χαμηλού επιτοκίου σε CHF, τη χαμηλή δόση, αλλά δεν τους ανέφεραν ότι σε μακροχρόνια βάση (20-30 χρόνια) πέφτουν χωρίς σωσίβιο στην τρικυμισμένη και γεμάτη θύελλες νομισματική αγορά.

Εκ των υστέρων αποδείχτηκε ότι τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο δόθηκαν από τις τράπεζες με πλήρη γνώση των χρηματοοικονομικών δεδομένων στη συγκεκριμένη χρονική-οικονομική συγκυρία 2006-2009. Οι τράπεζες πολύ καλά γνώριζαν ότι το ελβετικό φράγκο είχε κάνει πολύ δρόμο και ήταν στα υψηλότερα όριά του έναντι του ευρώ. Γι’ αυτό κερδοσκόπησαν, ωθώντας τον κόσμο στη σύναψη δανείων σε chf, ρίχνοντάς τους στάχτη στα μάτια με το ‘‘πρόγραμμα προστασίας της δόσης’’.

Σήμερα, κινδυνεύουν να εκπλειστηριαστούν οι πρώτες κατοικίες με διογκωμένες (λόγω ισοτιμίας) οφειλές πάνω από το χορηγηθέν ποσό δανείου. Η τράπεζα, δηλαδή, στη διαταγή πληρωμής απαιτεί ποσό μεγαλύτερο από αυτό που δάνεισε – εκταμίευσε!».

Αυτά και αλλά πολλά μας ανέφερε η κα Λίτσα Μαθιουδάκη, η οποία μαζί με άλλους δανειολήπτες ίδρυσαν το Σύλλογο Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου με έδρα στην Αθήνα. Μετά από μία πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση γύρω από το θέμα, η κα Μαθιουδάκη μας έδωσε πληροφορίες για τα στεγαστικά δάνεια και το τι συμβαίνει σε άλλες χώρες.

-Την επίμαχη περίοδο 2006-2009 ποιο ήταν το κλίμα στα στεγαστικά  δάνεια;

-Να σας απαντήσω με γνωστή διαφήμιση πιστωτικού ιδρύματος το οποίο πρωτοστάτησε όχι μόνο στη χορήγηση δανείων σε Chf, αλλά και στη μετατροπή των δανείων από ευρώ σε Chf: «….Ονειρεύεσαι ένα δικό σου σπίτι. Να είναι όπως το θέλεις, μεγάλο, καινούργιο, στην περιοχή όπου σου αρέσει να ζεις. Όμως το σπίτι που θέλεις ίσως και να σημαίνει μεγάλη δόση στεγαστικού δανείου. Και τότε αρχίζουν οι συμβιβασμοί… Το ευέλικτο στεγαστικό Swiss εξασφαλίζει χαμηλό κυμαινόμενο επιτόκιο με τη σιγουριά του Ελβετικού νομίσματος!».

Πλήρης  αντιστροφή! Διότι όταν η ρήτρα του δανείου είναι σε «νόμισμα βράχο», τότε με τον πρώτο κλυδωνισμό αρχίζουν οι απώλειες! Αυξάνονται αλματωδώς οι διεθνείς  χρηματοροές προς το ασφαλές καταφύγιο της Ελβετίας: το ελβετικό φράγκο. Η ίδια η Κεντρική Ελβετική Τράπεζα ασκεί απεριόριστες παρεμβάσεις στις συναλλαγματικές αγορές προκειμένου να διατηρηθεί η ισοτιμία άνω του 1,2.

Άλλες τράπεζες προέβαλαν το διεθνές νομισματικό κύρος του ευρώ και ότι η διακύμανση της ισοτιμίας π.χ. στην περασμένη πενταετία ήταν ασήμαντη. Επιτρέψτε μου να σας πω ότι αυτές είναι προσεγγίσεις αδαών περί τα χρηματοοικονομικά.

Οι τράπεζες, ως όφειλαν, δεν  ενημέρωσαν για τους κινδύνους μεταβλητότητας της συναλλαγματικής ισοτιμίας στο βάθος των 25 χρόνων, ούτε πώς αυτή επηρεάζει το άληκτο κεφάλαιο του δανείου, καθώς επίσης δεν ενημέρωσαν για τα προγράμματα αντιστάθμισης συναλλαγματικού κινδύνου (όπως έκαναν για τις θέσεις τους σε συνάλλαγμα).

-Για να έχουν μια εικόνα οι αναγνώστες μας, μπορείτε να μας πείτε μας το ύψος των ζημιών σήμερα;

Να επιστρέψω λοιπόν στο 2007 και να δανειστώ 282.000 chf τα οποία αντιστοιχούν σε περίπου  171.000 € με ισοτιμία: 1€=1,64 chf.

Το δάνειο εξυπηρετείται και από τότε έχουν καταβληθεί  77.658,93 €.

Σήμερα το άληκτο κεφάλαιο είναι με σημερινή ισοτιμία 1,20 ,  181.300 €.!!

Όπως εξελίσσονται οι περικοπές στις παροχές και με την αύξηση της φορολογίας, ο δανειολήπτης σε λίγο θα αδυνατεί να πληρώνει. Η τράπεζα έχει πάρει μέχρι τώρα 77.658,93€ και θα απαιτήσει με τη διαταγή πληρωμής άλλα 181.300€, ενώ έχει δανείσει 171.000€.

Αν το επόμενο ερώτημα σας είναι αν μπορούν αυτά τα δάνεια να αποπληρωθούν, σας απαντώ κατηγορηματικά:  ΠΟΤΕ!!! Κάθε μήνα ρίχνουμε ευρώ σε ένα τρύπιο πιθάρι.

Γι’ αυτό και οι πλειστηριασμοί είναι επί θύρας και οι δανειολήπτες πρέπει να πετάξουν από πάνω τους τη σκοτοδίνη της απελπισίας και της αδράνειας και να δράσουν ομαδικά και συντονισμένα. Είναι μονόδρομος. Η αναμονή και η περιθωριοποίηση ποτέ δεν έφεραν αποτελέσματα.

-Υπάρχει ανάλογη εμπειρία σε άλλες χώρες;

-Βεβαίως! Ξέρετε, οι τράπεζες είναι τράπεζες, σε όποια χώρα κι αν βρίσκονται. Η κερδοσκοπία είναι κερδοσκοπία. Μόνες τους καθιέρωσαν αυτό το χαρακτήρα στην κοινωνία με την ανοχή και διαπλοκή των εκάστοτε κυβερνήσεων μέχρι σήμερα. Το πρόβλημα δανεισμού σε ξένο νόμισμα δεν είναι καινούργιο στην παγκόσμια οικονομία.

Ιδιαίτερα πλούσια είναι η νομολογία  στα δικαστήρια της Αυστραλίας  την δεκαετία του ’80 λόγω της απότομης ενδυνάμωσης του ελβετικού φράγκου έναντι του δολαρίου Αυστραλίας. Θλιβερό κεφάλαιο και εθνική «πανωλεθρία» είχε χαρακτηριστεί στη σχετική αρθρογραφία.

Σοβαρές διαστάσεις έχει πάρει τελευταία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στην Ισπανία το 2006 και 2007 δόθηκαν δάνεια σε ελβετικό φράγκο και γιεν. Σε αλλοδαπό νόμισμα έχουν δοθεί πάνω από 85% των ενυπόθηκων δανείων στη Λετονία και Εσθονία, 70%  στη Λιθουανία, 65% στην Ουγγαρία, Ρουμανία και Βουλγαρία και από 38% στη Αυστρία.

-Σε επίπεδο δικαστικών αποφάσεων τι συμβαίνει;

-Ήδη το Μάρτιο του 2013 αναφέρθηκε στη σχετική βιβλιογραφία η έκδοση της απόφασης του Πρωτοδικείου της Μπαρτσελόνας που δικαίωσε δικηγόρο-δανειολήπτη, καθώς δεν είχε ενημερωθεί επαρκώς για τους κινδύνους ενόψει της μεταβλητότητας της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Το καλοκαίρι του 2013 το Ανώτατο εμπορικό δικαστήριο της Κροατίας, κατόπιν άσκησης ομαδικής αγωγής 75.000 δανειοληπτών, προσδιόρισε τη μεταβολή του ύψους της οφειλής στο τοπικό νόμισμα με την ισοτιμία της ημέρας εκταμίευσης του δανείου.

Το Νοέμβριο του 2013, στο Μαυροβούνιο, το Εφετείο της Ποντγκόριτσα διέταξε τη διενέργεια χρηματοοικονομικής μελέτης για το κατά πόσο η αντιστάθμιση του συναλλαγματικού κινδύνου του ενεργητικού των πιστωτικών ιδρυμάτων οδηγεί σε κέρδη αυτών από τη συναλλαγματική μεταβολή, πέραν του συμφωνημένου επιτοκίου!

Το Δεκέμβριο του 2013, το ανώτατο δικαστήριο της Ουγγαρίας αποφάνθηκε περί της εγκυρότητας των δανειακών συμβάσεων σε ελβετικό φράγκο, καλώντας τα κατώτερα δικαστήρια να μεταβάλουν τους όρους λειτουργίας τους, όπου κρίνεται απαραίτητο επί τη βάσει πλημμελούς πληροφόρησης των δανειοληπτών.

-Σε επίπεδο Νομοθετικών πρωτοβουλιών;

-Το Σεπτέμβριο του 2011 η Ουγγαρία ψηφίζει διάταξη για εξόφληση σε χαμηλότερη (περίπου 25%) από την τρέχουσα συναλλαγματική ισοτιμία, και στην Κροατία τον Οκτώβριο του 2013 η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα ληφθούν μέτρα για την ελάφρυνση των δανειοληπτών.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει καμία δραστηριότητα. Στις 3 επερωτήσεις βουλευτών στη Βουλή  ο υπουργός δεν παραβρέθηκε, ή διαβίβασε μια τυπική επιστολή της ΤτΕ και της Ένωσης τραπεζών.

-Επομένως, ποιες πρωτοβουλίες πρέπει να πάρουν οι Έλληνες δανειολήπτες;

-Nα συνειδητοποιήσουν ότι ο τραπεζικός μινώταυρος είναι αδηφάγος! Όλοι μαζί συντονισμένοι, με σωστά τεκμηριωμένες νομικές προσφυγές και μεθοδεύσεις να αγωνιστούμε για τη δίκαιη αποπληρωμή των δανείων μας. ΟΧΙ στην κερδοσκοπία των τραπεζών! Οι δανειολήπτες να διαβάσουν, να ενημερωθούν  και να καταλάβουν πως δεν είναι μόνοι. Σημείο αναφοράς είναι η ιστοσελίδα του συλλόγου www.daneia-chf.gr απ’ όπου μπορούν να κάνουν εγγραφή, να μας δώσουν τα στοιχεία τους για να μπορούμε να επικοινωνούμε.

πυγή :  http://rethemnosnews.gr/2014/03/%CE%B4%CE%AC%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CF%83%CE%B5-%CE%B5%CE%BB%CE%B2%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%86%CF%81%CE%AC%CE%B3%CE%BA%CE%BF-%CE%B1%CF%80%CE%B5%CE%B9%CE%BB%CE%AE-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B3/

Δάνεια σε Ελβετικό Φράγκο

Ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων καταναλωτών, περίπου 70.000 δανειολήπτες, έλαβαν κυρίως μεταξύ 2006-2009 στεγαστικά δάνεια σε ελβετικά φράγκα  χωρίς να έχουν επίγνωση του συναλλαγματικού κινδύνου που ανέλαβαν.  Στην πραγματικότητα, αυτό που τους παρουσιάστηκε από τα πιστωτικά ιδρύματα  ως ένα απλό στεγαστικό δάνειο ήταν ένα προϊόν επενδυτικού χαρτοφυλακίου υψηλού κινδύνου. Ο δανειολήπτης θα έπρεπε να ενημερωθεί από γνώστη και πιστοποιημένο υπάλληλο της δανείστριας τράπεζας για να μπορέσει να  σταθμίσει τον κίνδυνο που αναλάμβανε έναντι μίας μελλοντικής σοβαρής μεταβολής της ισοτιμίας και τον τρόπο με τον οποίο μια τέτοια μεταβολή θα μπορούσε να επιδράσει στην αποπληρωμή του δανείου του. Πιστοποιημένους υπαλλήλους κατά το ανωτέρω χρονικό διάστημα δεν διέθεταν, ως όφειλαν, οι τράπεζες και κατά συνέπεια δεν έγινε η σχετική ενημέρωση στους δανειολήπτες.  

Ένα δάνειο σε ξένο νόμισμα συνδυάζει δύο μεταβλητές, την ισοτιμία του νομίσματος και το επιτόκιο. Οι τράπεζες χρησιμοποίησαν ως δέλεαρ το χαμηλό επιτόκιο των στεγαστικών δανείων σε ελβετικό φράγκο προκειμένου να προσελκύσουν τους καταναλωτές. Συγχρόνως διαβεβαίωναν τους υποψήφιους δανειολήπτες ότι η ισοτιμία ήταν ευνοϊκή για το ευρώ, ότι θα παρέμενε σταθερή και ότι σε κάθε περίπτωση, η τυχόν ζημία που θα είχε ο δανειολήπτης στο μέλλον από μία πιθανή αλλαγή της συναλλαγματικής ισοτιμίας σε βάρος του ευρώ, θα ήταν μικρότερη από το όφελος που ο ίδιος θα αποκόμιζε από το χαμηλό επιτόκιο δανεισμού.

Οι τράπεζες για προώθηση των χορηγήσεων (εργασιών) τους, είχαν συνάψει συμβάσεις με διάφορους μεσολαβητές που δεν είχαν καμία γνώση οικονομικών και πώλησης τραπεζικών προϊόντων. Εργολάβοι οικοδομών, έμποροι  αυτοκινήτων και πολλοί αεριτζήδες (σύμβουλοι) με μοναδικό γνώμονα το προσωπικό τους συμφέρον απλώς μεσολαβούσαν για τη σύναψη δανείων, φυσικά χωρίς να προβαίνουν σε ενημέρωση του δανειολήπτη. Τί ενημέρωση μπορούσε να υπάρξει άλλωστε από μη γνώστες του αντικειμένου και ανεπαρκείς διαμεσολαβητές;

Στο μεταξύ, όμως, το ελβετικό φράγκο ισχυροποιήθηκε σημαντικά έναντι του ευρώ με αποτέλεσμα το αρχικά οφειλόμενο ποσό των δανείων που είχαν συναφθεί σε ελβετικά φράγκα να έχει αυξηθεί σημαντικά (η ισοτιμία ευρώ/ελβ. φράγκου ήταν το 2006 στο 1,60, ενώ σήμερα η ισοτιμία είναι στο 1,20, το οποίο σημαίνει ότι οι δανειολήπτες καλούνται να αποπληρώσουν σήμερα ποσό κατά 25% μεγαλύτερο από αυτό που πράγματι δανείστηκαν). Μεγάλη επιβάρυνση αποτελεί, η προμήθεια αγοράς του ελβετικού νομίσματος σε κάθε έναντι καταβολή (πληρωμή δόσης), την οποία οι τράπεζες «τεχνηέντως» μετακυλούν επιπρόσθετα στους δανειολήπτες.

Από την άλλη πλευρά, οι τράπεζες, διαθέτοντας επαρκή τεχνογνωσία και έχοντας πρόσβαση στα διεθνή οικονομικά δεδομένα (βλ. υποδείξεις Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου 2006 σχετικά με την επερχόμενη υποτίμηση του ευρώ κατά 30%) είχαν φροντίσει να αντισταθμίσουν αποτελεσματικά το δικό τους συναλλαγματικό κίνδυνο κατά την εκταμίευση του ποσού των δανείων από τη διατραπεζική αγορά με πιστωτικά παράγωγα ή αντίστοιχες ασφάλειες (HEDGE, συμφωνίες ανταλλαγής συναλλάγματος, προθεσμιακά συμβόλαια κλπ). Η πλειονότητα αυτών των δανείων πουλήθηκαν ή εκχωρήθηκαν σε funds εν αγνοία των δανειοληπτών.

Στο πλαίσιο της νομικής υποχρέωσης των πιστωτικών ιδρυμάτων για υπεύθυνο δανεισμό προς τους καταναλωτές (όπως αυτή απορρέει από την ελληνική και κοινοτική νομοθεσία αλλά και από τις αλλεπάλληλες συστάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας καθώς και της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου), οι τράπεζες θα έπρεπε να είχαν μεταδώσει στους δανειολήπτες τους, όλη την τεχνογνωσία που διέθεταν για το συναλλαγματικό κίνδυνο των συγκεκριμένων δανείων, αλλά και για τη δυνατότητα αντιστάθμισής του, τόσο κατά το χρόνο λήψης του δανείου όσο και κατά το χρόνο της σταδιακής αποδυνάμωσης του ευρώ έναντι του ελβετικού φράγκου.  Δυστυχώς όμως οι τράπεζες αποδεδειγμένα δεν ανταποκρίθηκαν στην υποχρέωσή τους για υπεύθυνο δανεισμό. Επισημαίνεται ότι η έλλειψη ενημέρωσης για τον συναλλαγματικό κίνδυνο εκ μέρους των τραπεζών δεν μπορεί να αναπληρωθεί από το δανειολήπτη, καθόσον αυτός, ακόμα και οικονομολόγος να είναι,  δεν διαθέτει την ειδική τεχνογνωσία επί του αντικειμένου ώστε να αντιληφθεί πλήρως την μεταβλητότητα αυτού του είδους των συναλλαγών και το υψηλό ρίσκο που αναλαμβάνει με τη λήψη ενός τέτοιου δανείου. 

Έτσι όταν ο συναλλαγματικός κίνδυνος (ραγδαία μεταβολή της ισοτιμίας μεταξύ ευρώ και ελβετικού φράγκου) πραγματώθηκε, αυτός έπληξε αποκλειστικά και μόνο τους δανειολήπτες. Αντίστοιχα, από την πρακτική της ελλιπούς ενημέρωσης και προστασίας των καταναλωτών, οι τράπεζες αποκομίζουν μεγάλο κέρδος, αφού καρπώνονται σήμερα τη διαφορά μεταξύ της ισοτιμίας με την οποία οι δανειολήπτες υποχρεώνονται να αποπληρώνουν τα δάνειά τους και της ισοτιμίας με την οποία οι ίδιες «κλείδωσαν» (με πιστωτικά παράγωγα ή ασφάλιση) το ποσό αυτών των δανείων κατά το χρόνο εκταμίευσής τους. Επιπρόσθετα, οι τράπεζες εξακολουθούν να καρπώνονται την προμήθεια αγοράς του ελβετικού φράγκου σε κάθε μηνιαία καταβολή αποπληρωμής του δανείου εις βάρος του δανειολήπτη.

Η υπόθεση αυτή αναδεικνύει τις ευθύνες των ελληνικών τραπεζών που, προωθώντας το συγκεκριμένο επενδυτικό προϊόν στους πελάτες τους με ελλιπή προσυμβατική ενημέρωση και χωρίς να προβλέπουν κάποιο ασφαλιστικό αντιστάθμισμα συναλλαγματικού κινδύνου, προκάλεσαν ένα οξύ κοινωνικό πρόβλημα. Προς το παρόν, κι ενώ τα πιστωτικά ιδρύματα εξακολουθούν να μη συμμορφώνονται στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο και παράλληλα πληθαίνουν οι αντιδράσεις τόσο των Ευρωπαίων πολιτικών όσο και των οργανώσεων καταναλωτών στις μεθοδεύσεις των τραπεζιτών, η πολιτεία επιλέγει το δρόμο της «εκκωφαντικής σιωπής». Αντίθετα, η oυγγρική κυβέρνηση επέλεξε τη νομοθετική ρύθμιση για να αντιμετωπίσει το ίδιο ακριβώς πρόβλημα. 

Μολονότι όλο αυτό το χρονικό διάστημα οι τράπεζες δεν έχουν δώσει δείγματα πρόθεσης συνεργασίας με τους δανειολήπτες, απαιτούν από αυτούς να είναι ενήμεροι ως προς την καταβολή των δόσεών τους.

Ως εκ τούτου μοναδικός δρόμος και μέσο προστασίας των δανειοληπτών - καταναλωτών σήμερα απομένει η προσφυγή στα δικαστήρια, καθόσον η αναφερόμενη ανωτέρω πρακτική των τραπεζών είναι αμφισβητούμενης  νομιμότητας. Οι δανειολήπτες μπορούν να ζητήσουν με αγωγή την επαναφορά του δανείου τους στην αρχική ισοτιμία, και την απάλειψη των καταχρηστικών όρων της δανειακής σύμβασής τους. Τα πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση αυτή είναι άκρως ενθαρρυντικά.

Πηγή:www.capital.gr                  του γιώργου Δαλιάνη