ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ - Αριθμός 561/2014 ΑΠ ( 625170)

561/2014 ΑΠ ( 625170) 
  

(Α΄ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) Γενικοί Όροι Συναλλαγών (ΓΟΣ). Προϋποθέσεις της καταχρηστικότητας αυτών. Κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη κατά τον έλεγχο του κύρους του περιεχομένου ενός ΓΟΣ. Η αρχή της διαφάνειας. Έννοια. Κατάρτιση ασφαλιστικής σύμβασης από το ενάγον σωματείο. Ισχυρισμοί αυτού ότι ο ενσωματωμένος και προδιατυπωμένος στα ασφαλιστήρια συμβόλαια της εναγόμενης «Πίνακας Αξιών», ο οποίος δεν είχε καταστεί αντικείμενο ατομικής διαπραγμάτευσης ήταν καταχρηστικός ως αδιαφανής, καθόσον αφενός δεν γινόταν σ` αυτόν καμιά αναφορά στο ότι τα ασφάλιστρα των δύο πρώτων ετών δεν αποταμιεύονταν στο σύνολο τους και δεν εκτίθετο η αιτία της μη αποταμίευσης τους, αφετέρου ότι δεν εκτίθετο σ` αυτόν ποια η φύση και το ύψος των εξόδων τα οποία παρακρατούσε η εναγομένη. Το δικαστήριο απορρίπτει την αναίρεση της υπ` αριθ. 3880/2010 απόφασης του Εφετείου Αθηνών.

  

Αριθμός 561/2014

ΤΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΑΡΕΙΟΥ ΠΑΓΟΥ

Δ` Πολιτικό Τμήμα

ΣΥΓΚΡΟΤΗΘΗΚΕ από τους Δικαστές: Νικόλαο Λεοντή, Αντιπρόεδρο του Αρείου Πάγου, Βασιλική Θάνου-Χριστοφίλου, Δημητρούλα Υφαντή, Ιωάννα Πετροπούλου και Γεώργιο Σακκά, Αρεοπαγίτες.

ΣΥΝΗΛΘΕ σε δημόσια συνεδρίαση στο Κατάστημά του, στις 6 Δεκεμβρίου 2013, με την παρουσία και της Γραμματέως Ελένης Τσιουρή, για να δικάσει μεταξύ:

Του αναιρεσείοντος: Του Σωματείου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα με την επωνυμία "......" το οποίο εδρεύει στην . και εκπροσωπείται νόμιμα, το οποίο εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Δημήτρη Σπυράκο και κατέθεσε προτάσεις.

Των αναιρεσιβλήτων: 1. Της εταιρίας με την επωνυμία "...................." (...........) και το διακριτικό τίτλο "................." που εδρεύει στο ....... . νομίμως εκπροσωπούμενης και εγκατεστημένης στην Ελλάδα, στο . η οποία εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο της Γεώργιο Μπούρα και κατέθεσε προτάσεις, και 2. του σωματείου με την επωνυμία "............." που εδρεύει στην Αθήνα και εκπροσωπείται νόμιμα, το οποίο εκπροσωπήθηκε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του Χρήστο Θεοδώρου και κατέθεσε προτάσεις.

Η ένδικη διαφορά άρχισε με την από 6-3-2008 αγωγή του ήδη αναιρεσείοντος, που κατατέθηκε στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκδόθηκαν οι αποφάσεις: 840/2008 οριστική του ίδιου Δικαστηρίου και 3880/2010 του Εφετείου Αθηνών. Την αναίρεση της τελευταίας απόφασης ζητεί το αναιρεσείον με την από 19-3-2013 αίτησή του. Κατά τη συζήτηση της αίτησης αυτής, που εκφωνήθηκε από το πινάκιο, οι διάδικοι παραστάθηκαν, όπως σημειώνεται πιο πάνω. Η Εισηγήτρια Αρεοπαγίτης, Δημητρούλα Υφαντή, ανέγνωσε την από 26-11-2013 έκθεσή της, με την οποία εισηγήθηκε την απόρριψη της αιτήσεως αναιρέσεως.

Ο πληρεξούσιος του αναιρεσείοντος ζήτησε την παραδοχή της αιτήσεως, οι πληρεξούσιοι των αναιρεσιβλήτων την απόρριψή της και καθένας την καταδίκη του αντιδίκου μέρους στη δικαστική δαπάνη.

ΣΚΕΦΘΗΚΕ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ

I. Κατά την διάταξη του άρθρου 559 αριθ. 1 του ΚΠολΔ, αναίρεση επιτρέπεται μόνον αν παραβιάστηκε κανόνας του ουσιαστικού δικαίου, στον οποίο περιλαμβάνονται και οι ερμηνευτικοί κανόνες των δικαιοπραξιών. Ο κανόνας δικαίου παραβιάζεται, αν δεν εφαρμοστεί ενώ συνέτρεχαν οι πραγματικές προϋποθέσεις για την εφαρμογή του, ή αν εφαρμοστεί ενώ δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις αυτές, καθώς και αν εφαρμοστεί εσφαλμένα, η δε παραβίαση εκδηλώνεται είτε με ψευδή ερμηνεία, είτε με κακή εφαρμογή, δηλαδή με εσφαλμένη υπαγωγή (Ολ. ΑΠ 7/2006, 4/2005). Με το λόγο αναίρεσης από τον αριθμό 1 του άρθρου 559 ΚΠολΔ (παραβίαση κανόνα του ουσιαστικού δικαίου) ελέγχονται τα σφάλματα του δικαστηρίου κατά την εκτίμηση του νόμω βάσιμου της αγωγής ή των ισχυρισμών των διαδίκων, καθώς και τα νομικά σφάλματα κατά την έρευνα της ουσίας της διαφοράς. Ελέγχεται, δηλαδή, αν η αγωγή, ένσταση κ.λπ. ορθώς απορρίφθηκε ως μη νόμιμη ή αν κατά παράβαση ουσιαστικού κανόνα δικαίου, έγινε δεκτή ως νόμιμη ή απορρίφθηκε ή έγινε δεκτή κατ` ουσίαν (Ολ. ΑΠ 27 και 28/1998). Περαιτέρω, κατά τη διάταξη του άρθρου 2 παρ. 6 του ν.2251/1994 "Προστασία Καταναλωτών", όπως ισχύει μετά την αναθεώρηση του με το ν. 3587/2007 οι γενικοί όροι των συναλλαγών (ΓΟΣ) δηλαδή οι όροι που έχουν διατυπωθεί εκ των προτέρων για μελλοντικές συμβάσεις απαγορεύονται και είναι άκυροι αν έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική διατάραξη της ισορροπίας των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλομένων σε βάρος του καταναλωτή. Με τη διάταξη αυτή απαλείφθηκε η προηγούμενη ρύθμιση που απαιτούσε απεριόριστο αριθμό μελλοντικών συμβάσεων. Ο ν.2251/1994 αποτελεί ενσωμάτωση στο Εθνικό Δίκαιο της Οδηγίας 93/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 5-4-1993 "σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με τους καταναλωτές". Στο άρθρο 3 παρ. 1 της εν λόγω Οδηγίας ορίζεται ότι "ρήτρα σύμβασης που δεν αποτέλεσε αντικείμενο ατομικής διαπραγμάτευσης θεωρείται καταχρηστική, όταν παρά την απαίτηση καλής πίστης, δημιουργεί σε βάρος του καταναλωτή σημαντική ανισορροπία ανάμεσα στα δικαιώματα και στις υποχρεώσεις των μερών, τα απορρέοντα από τη σύμβαση", ενώ κατά τη διάταξη του άρθρου 8 της ίδιας Οδηγίας "Τα Κράτη - Μέλη μπορούν να θεσπίζουν ή να διατηρούν, στον τομέα που διέπεται από την παρούσα Οδηγία, αυστηρότερες διατάξεις, σύμφωνες προς τη Συνθήκη, για να εξασφαλίζεται μεγαλύτερη προστασία στον καταναλωτή". Η ρύθμιση της παρ. 6 του άρθρου 2 του ν. 2251/1994 αποτελεί εξειδίκευση της γενικής αρχής του άρθρου 281 του ΑΚ, κατά την οποία απαγορεύεται η καταχρηστική άσκηση του δικαιώματος ή η κατάχρηση ενός θεσμού, όπως είναι η συμβατική ελευθερία. Η παραπάνω παράγραφος στην αρχική της διατύπωση χρησιμοποιούσε τον όρο "υπέρμετρη διατάραξη" της ισορροπίας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλομένων αποκλίνοντας φραστικά από τη διατύπωση του άρθρου 3 παρ. 1 της ανωτέρω Οδηγίας, η οποία ομιλεί για σημαντική ανισορροπία ανάμεσα στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μερών. Με τους ΓΟΣ είτε επιχειρείται απόκλιση από ρυθμίσεις του ενδοτικού δικαίου είτε ρυθμίζονται πρόσθετα στοιχεία που δεν αντιμετωπίζονται από διατάξεις ενδοτικού δικαίου. Δεν απαγορεύεται όμως η απόκλιση από οποιαδήποτε διάταξη του ενδοτικού δικαίου αλλά (μόνο από εκείνες που φέρουν καθοδηγητικό χαρακτήρα ή σε περίπτωση άτυπων συναλλακτικών μορφών, από τα ουσιώδη, για την επίτευξη του σκοπού και της διατήρησης της φύσης της σύμβασης, δικαιώματα και υποχρεώσεις των μερών που απηχούν πράγματι δικαιολογημένες προσδοκίες του πελάτη για το συγκεκριμένο είδος συναλλαγής. Καταχρηστικός και συνεπώς άκυρος είναι κάθε ΓΟΣ, ο οποίος χωρίς επαρκή και εύλογη αιτία αποκλίνει από ουσιώδεις βασικές αξιολογήσεις του ενδοτικού δικαίου, δηλαδή από τυπικές και συναλλακτικά δικαιολογημένες προσδοκίες του πελάτη. Η καθοδηγητική λειτουργία διαταράσσεται όταν με το περιεχόμενο του Γ.Ο.Σ αλλάζει η εικόνα που έχει διαμορφωθεί με βάση τους κανόνες του ενδοτικού δικαίου για τη συγκεκριμένη συμβατική μορφή. Ελέγχεται, επίσης, για καταχρηστικότητα η ρύθμιση ενός ΓΟΣ, με τον οποίο επέρχεται περιορισμός θεμελιωδών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων που προκύπτουν από τη φύση της σύμβασης κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να απειλείται η ματαίωση του σκοπού της. Για να κριθεί αν ένας ΓΟΣ διαταράσσει τη συμβατική ισορροπία και συνεπώς είναι άκυρος ως καταχρηστικός γίνεται αξιολογική στάθμιση των εκατέρωθεν συμφερόντων και εκτιμώνται οι ειδικές συνθήκες της συγκεκριμένης περίπτωσης. Λαμβάνονται υπόψη, εκτός από την ανάγκη προστασίας του κατά τεκμήριο ασθενέστερου καταναλωτή, η φύση των αγαθών ή υπηρεσιών που αφορά η σύμβαση, ο σκοπός της, το σύνολο των ειδικών συνθηκών κατά τη σύναψη της, όπως ο εξειδικευμένος ή μη χαρακτήρας της συναλλαγής, η εξοικείωση του πελάτη με τις σχετικές συναλλαγές, το μορφωτικό και πνευματικό του επίπεδο, οι κίνδυνοι που αναλαμβάνονται και η δυνατότητα αντιμετώπισης τους, καθώς επίσης και όλες οι υπόλοιπες ρήτρες της σύμβασης ή άλλης σύμβασης από την οποία αυτή εξαρτάται. (ΑΠ 1495/2006). Ετσι κατά τον έλεγχο του κύρους του περιεχομένου ενός ΓΟΣ, εξετάζεται σε πρώτη φάση αν αυτός είναι αντίθετος με κάποια απαγορευτική ρήτρα που περιλαμβάνεται στην ενδεικτική απαρίθμηση συγκεκριμένων ΓΟΣ που θεωρούνται "PER SE" καταχρηστικοί και άρα άκυροι, δηλαδή χωρίς να απαιτείται ως προς αυτούς η ύπαρξη των προαναφερόμενων προϋποθέσεων της γενικής ρήτρας και σε περίπτωση αρνητικού αποτελέσματος, ελέγχεται κατά πόσο ο συγκεκριμένος ΓΟΣ περιέχει απόκλιση από ουσιώδεις αξιολογήσεις καθοδηγητικού χαρακτήρα του ενδοτικού δικαίου δηλαδή η καταχρηστικότητα θα κριθεί με βάση τα κριτήρια των εδαφίων α και β της παρ. 6 του άρθρου 2 του ν.2251/1994 (ΑΠ 1219/2001, ΑΠ296/2001). Περαιτέρω το δίκαιο των ΓΟΣ διέπεται από την αρχή της διαφάνειας, η οποία διατυπώνεται ρητά και στο άρθρο 5 της Οδηγίας, σύμφωνα με την οποία οι ΓΟΣ πρέπει να είναι διατυπωμένοι κατά τρόπο σαφή και κατανοητό, ώστε ο καταναλωτής να είναι σε θέση να διαγνώσει εκ των προτέρων κρίσιμα στοιχεία ή μεγέθη της σύμβασης όπως η διάρκεια της και τα μεγέθη που περικλείονται στη βασική σχέση παροχής και αντιπαροχής. Η σχέση αυτή παροχής και αντιπαροχής, ενώ καταρχήν δεν λαμβάνεται υπόψη για την εκτίμηση του καταχρηστικού χαρακτήρα κάποιου ΓΟΣ, εντούτοις, σύμφωνα με το άρθρο 4 παρ. 2 της Οδηγίας, ελέγχεται εάν ο σχετικός όρος δεν είναι διατυπωμένος κατά τρόπο σαφή και κατανοητό, εάν δηλαδή έχει παραβιασθεί η αρχή της διαφάνειας, (ΑΠ 430/2005).Στην προκειμένη περίπτωση με την προσβαλλομένη απόφαση έγιναν δεκτά τα ακόλουθα όσο αφορούν τον εδώ ερευνώμενο αναιρετικό λόγο και κατά τα τρία μέρη του: "To ενάγον είναι νομίμως αναγνωρισμένο σωματείο κατά το άρθρο 10 παρ. 1 του ν. 2251/1994. Η εναγομένη είναι ασφαλιστική εταιρία που ασχολείται με ασφαλίσεις του κλάδου ζωής και ατυχημάτων. Στα πλαίσια της δραστηριότητας της αυτής κατά την κατάρτιση των ασφαλιστηρίων συμβολαίων ζωής εφαρμόζει "Πίνακα Αξιών" που βρίσκεται πριν από το τμήμα των ασφαλιστηρίων συμβολαίων που περιέχουν τους Γενικούς Όρους Συναλλαγών, ο οποίος δεν αποτελεί γενικό όρο συναλλαγών αλλά είναι προδιατυπωμένος, δεν έχει καταστεί αντικείμενο ατομικής διαπραγμάτευσης και υπόκειται στον ίδιο έλεγχο καταχρηστικότητας και αδιαφάνειας όπως και οι ΓΟΣ. Ο εν λόγω πίνακας χωρίζεται σε πέντε στήλες, στην πρώτη στήλη αναφέρονται τα συμπληρωμένα έτη ισχύος του ασφαλιστηρίου συμβολαίου, με έναρξη από το τρίτο έτος ισχύος του, στη δεύτερη η εγγυημένη αξία. εξαγοράς που θα αποδοθεί αν ο ασφαλισμένος ασκήσει το σχετικό δικαίωμα του, στην τρίτη στήλη το Μειωμένο Κεφάλαιο ασφαλίσεως ελεύθερης άλλων καταβολών και στην τέταρτη στήλη το δικαίωμα του κάθε συμβαλλόμενου στο προϊόν υπεραπόδοσης των μαθηματικών αποθεμάτων. Συσσωρευμένα ποσά με ετήσια ενδεικτική συνολική απόδοση της εναγομένης εταιρίας 4% και 6%. Δεν γίνεται καμιά αναφορά για τα δύο πρώτα έτη της ασφάλισης. Το ενάγον ισχυρίζεται ότι ο πίνακας είναι καταχρηστικός ως αδιαφανής, καθόσον αφενός μεν δεν γίνεται σ` αυτόν καμιά αναφορά στο ότι τα ασφάλιστρα των δύο πρώτων ετών δεν αποταμιεύονται στο σύνολο τους και δεν εκτίθεται η αιτία της μη αποταμίευσης τους, αφετέρου δε ότι δεν εκτίθεται σ` αυτόν ποια η φύση και το ύψος των εξόδων τα οποία παρακρατεί η εναγομένη, η οποία παρακρατεί τα ασφάλιστρα για να καλύψει λειτουργικά της έξοδα και ουσιαστικά αφαιρεί από τα ασφάλιστρα των πρώτων ετών τα έξοδα για όλη τη -διάρκεια της ασφάλισης, τα οποία ο λήπτης της ασφάλισης προκαταβάλλει χωρίς να το γνωρίζει, με αποτέλεσμα τα συμβόλαια τα δύο πρώτα έτη ισχύος της ασφάλισης να μην έχουν καμιά αξία εξαγοράς. Επ` αυτών πρέπει να σημειωθούν τα εξής: Το άρθρο 29 παρ. 3 και 4 του ν. 2496/1997 για την ασφαλιστική σύμβαση προβλέπει τα εξής σχετικά με το δικαίωμα εξαγοράς στις ασφαλίσεις ζωής: "3. Στην ατομική ασφάλιση ο λήπτης της ασφάλισης έχει δικαίωμα να ζητήσει από την ασφαλιστή την εξαγορά της ασφάλισης μετά πάροδο χρονικού διαστήματος που προβλέπεται στο ασφαλιστήριο και το οποίο δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο των τριών ετών. 4. Ο ασφαλιστής αποδίδει στο λήπτη της ασφάλισης την αξία εξαγοράς που συμφωνήθηκε. Ως βάση υπολογισμού της αξίας εξαγοράς λαμβάνονται υπόψη τα έξοδα του ασφαλιστή που βαρύνουν τη συγκεκριμένη σύμβαση και τα καταβληθέντα ασφάλιστρα αποταμίευσης. Την ίδια υποχρέωση έχει ο ασφαλιστής και σε κάθε περίπτωση ασφαλιστικής σύμβασης". Με τις παραπάνω διατάξεις που προβλέφθηκε το δικαίωμα του λήπτη της ασφάλισης περί εξαγοράς του ασφαλιστηρίου συμβολαίου προβλέφθηκε και ότι η δυνατότητα εξαγοράς δεν γεννάται αμέσως αλλά μετά την πάροδο χρονικού διαστήματος, το οποίο θα προβλέπεται στην ατομική σύμβαση και δεν θα μπορεί να είναι μεγαλύτερο από τρία έτη. Επίσης κατά το νόμο για τον υπολογισμό της αξίας εξαγοράς ενός ασφαλιστηρίου συμβολαίου ο ασφαλιστής λαμβάνει υπόψη και τα έξοδα που τον βαρύνουν. Στις μακροχρόνιες δε ασφαλίσεις ζωής η ασφαλιστική κάλυψη συνίσταται στα ποσά που έχουν συμφωνηθεί να καταβληθούν στη λήξη της σύμβασης ή στην περίπτωση θανάτου ή στην περίπτωση εξαγοράς του ασφαλιστηρίου συμβολαίου. Τα ποσά αυτά αποτελούν το μαθηματικό απόθεμα. Το μαθηματικό απόθεμα υπολογίζεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην Κ3-4382/2001 Υπουργική Απόφαση (πριν απ` αυτή υπολογιζόταν σύμφωνα με την ΥΑ Κ4-4381/1979). Ειδικά για τον υπολογισμό της αξίας εξαγοράς ορίζεται στο άρθρο 6 παρ. 1 Δ ότι υπολογίζεται με βάση το μαθηματικό απόθεμα, τα μεταφερόμενα (αναπόσβεστα) έξοδα πρόσκτησης και το συντελεστή ποινής εξαγοράς ανάλογα με τα έτη της ασφάλισης. Ήτοι από το μαθηματικό απόθεμα αφαιρούνται τα μεταφερόμενα έξοδα πρόσκτησης (προμήθειες, αμοιβές εκπαιδεύσεως των παραγωγών ασφαλειών, επιδόματα και λοιπά πέραν των προμηθειών ποσά που πραγματοποιούνται για τη σύναψη και την απόκτηση των πρωτασφαλίσεων), που έχουν καταβληθεί ή πιστωθεί κατά το κλείσιμο των οικονομικών καταστάσεων και αφορούν επόμενες οικονομικές χρήσεις. Για κάθε συμβόλαιο τα παραπάνω καταβαλλόμενα έξοδα πρόσκτησης δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερα από το 6% του ετήσιου εμπορικού ασφαλίστρου (ασφάλιστρο κινδύνου + έξοδα διαχείρισης (διοίκησης) + έξοδα πρόσκτησης) επί τα έτη πληρωμής των εμπορικών ασφαλίστρων με ανώτατο όριο 1,5 (ενάμισυ) ετήσιο εμπορικό ασφάλιστρο (άρθρο 6 παρ.1 Γ της παραπάνω Υ.Α). Συνάγεται, επομένως, κατά τα προαναφερόμενα, ότι νομίμως το ασφαλιστικό κεφάλαιο δεν σχηματίζεται από το σύνολο των καταβληθέντων ασφαλίστρων αλλά μόνο από το ασφάλιστρο κινδύνου, ήτοι χωρίς τα έξοδα πρόσκτησης και διαχείρισης και επί πλέον ότι νομίμως δεν συνυπολογίζονται τα μεταφερόμενα έξοδα πρόσκτησης στο ασφαλιστικό κεφάλαιο, καθόσον μέρος των ασφαλίστρων αναλώνεται στον κίνδυνο πρόωρου θανάτου"," οπότε ο ασφαλιστής θα πρέπει, κατά την ασφαλιστική σύμβαση, να-καταβάλει άμεσα ολόκληρο το συμφωνημένο ασφαλιστικό κεφάλαιο (και στο τριπλάσιο αν πρόκειται για ατύχημα) και ότι νομίμως επιβάλλεται ποινή εξαγοράς που επιβαρύνει το ασφαλιστικό κεφάλαιο όταν ο ασφαλισμένος επιλέξει την πρόωρη λήξη της σύμβασης ασφάλισης. Εξάλλου οι μακροχρόνιες ασφαλίσεις ζωής δεν έχουν χαρακτήρα αποκλειστικά αποταμιευτικό/επενδυτικό, καθόσον σ` αυτές, κατά τα προαναφερθέντα, περιλαμβάνεται και ο κίνδυνος θανάτου και δεν μπορούν να συγκριθούν με επιχειρήσεις αποκλειστικά χρηματοοικονομικού τομέα δεν μπορεί δε ο καταναλωτής να προσδοκά από μία τέτοια ασφάλιση ότι το σύνολο των ασφαλίστρων που καταβάλει θα αποταμιεύεται. Περαιτέρω κατά τον γενικό όρο 13 των ασφαλιστηρίων συμβολαίων "...Αμέσως μετά την συμπλήρωση του πρώτου έτους ισχύος του και σε όλο το χρονικό διάστημα που ακολουθεί, το ασφαλιστήριο αυτό παρέχει στον αντισυμβαλλόμενο δικαίωμα στο προϊόν της Υπεραπόδοσης από την επένδυση των Μαθηματικών Αποθεμάτων (Π.Υ.Μ.Α). Το Π.Υ.Μ.Α υπολογίζεται στο τέλος κάθε χρήσης, εφόσον το ασφαλιστήριο παρέμεινε σε ισχύ σε όλη τη χρήση και ισούται με το γινόμενο του επενδυόμενου Μαθηματικού Αποθέματος που υπήρχε στο τέλος της προηγούμενης χρήσης με το ποσοστό που προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ της επιταχυνόμενης απόδοσης της εταιρίας και του τεχνικού επιτοκίου που αναφέρεται στη σελίδα Ειδικών Στοιχείων, αφού πολλαπλασιασθεί με τη συμμετοχή του αντισυμβαλλομένου που δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 85%. Το πρώτο Μαθηματικό απόθεμα που χρησιμοποιείται είναι εκείνο που σχηματίζεται στο τέλος της χρήσης που ακολουθεί την πρώτη επέτειο του συμβολαίου". Από τον παραπάνω όρο προκύπτει ότι ο λήπτης της ασφάλισης συμμετέχει στο σχηματισμό του μαθηματικού αποθέματος, το ασφάλιστρο του επενδύεται το δεύτερο έτος της ασφάλισης και στο τρίτο έτος αναγνωρίζεται σ` αυτόν δικαίωμα στο προϊόν υπεραπόδοσης (Π.Υ.Μ.Α). Προκύπτει, επομένως σαφώς ότι τμήμα του αποταμιευτικού ασφαλίστρου επενδύεται υποχρεωτικά. Νόμιμα συνεπώς δεν γίνεται μνεία αξίας εξαγoράς για τα δύο πρώτα έτη διάρκειας της ασφαλίσεως, εφόσον κατά το νόμο o ασφαλιστής έχει δικαίωμα να μην προβλέψει τη σχετική δυνατότητα (άρθρο 29 παρ. 3 του ν. 2496/97). Νόμιμα επίσης, για τους λόγους που προαναφέρθηκαν δεν αποταμιεύονται όλα τα ασφάλιστρα κατά τα πρώτα έτη εφόσον διατίθενται ως έξοδα που επιβαρύνουν νομίμως τα ασφάλιστρα και ο λήπτης της ασφάλισης πληροφορείται από τον πίνακα ότι τα δύο πρώτα έτη ισχύος της ασφάλισης το συμβόλαιο του δεν έχει καμιά αξία εξαγοράς. Τούτο δε δεν διαταράσσει σημαντικά την ισορροπία μεταξύ των συμβαλλομένων μερών εις βάρος του καταναλωτή, δεδομένου ότι ο ασφαλιστής φέρει αμέσως τον κίνδυνο θανάτου του ασφαλισμένου. Κατά συνέπεια η αγωγή κατά το μέρος που πλήττεται ο πίνακας αξιών ως καταχρηστικός λόγω αδιαφάνειας διότι δεν αναφέρεται σ` αυτόν ότι τα ασφάλιστρα των δύο πρώτων ετών δεν αποταμιεύονται στο σύνολο τους, δεν αναφέρεται η αιτία της μη αποταμίευσής τους και η αιτία και το ύψος των εξόδων ώστε τα δύο πρώτα έτη τα ασφαλιστήρια συμβόλαια να μην έχουν καμιά αξία εξαγοράς είναι απορριπτέα ως αβάσιμη, όπως έκρινε ορθά το πρωτοβάθμιο δικαστήριο και κατά συνέπεια ο σχετικός λόγος εφέσεως με τον οποίο το εκκαλούν παραπονείται για εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου και κακή εκτίμηση των αποδείξεων είναι απορριπτέος ως αβάσιμος. Περαιτέρω αποδείχθηκε ότι η εναγομένη στα ασφαλιστήρια συμβόλαια ζωής και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο Γενικοί Όροι ασφαλιστηρίου Εγγυημένης Σύνταξης /Αποταμίευσης με τον τίτλο "ΕΞΑΓΟΡΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΟΥ" περιλαμβάνει και τον όρο 16, ο οποίος ορίζει τα εξής: "16. ΕΞΑΓΟΡΑ ΑΣΦΑΛΙΣΤΗΡΙΟΥ. Αυτό το Ασφαλιστήριο, ύστερα από γραπτή αίτηση που γίνεται σε έντυπο της Εταιρίας και που θα υποβληθεί σε αυτή, μαζί με το Ασφαλιστήριο Συμβόλαιο από τον Αντισυμβαλλόμενο ή άλλο πρόσωπο που έχει ορίσει ο Αντισυμβαλλόμενος, μπορεί να εξαγοραστεί σε περίπτωση που έχει παραμείνει σε ισχύ επί τρία πλήρη συνεχή έτη. Η αξία εξαγοράς υπολογίζεται σύμφωνα με τους όρους που αναγράφονται στην σελίδα με τους πίνακες αξιών. Από την αξία εξαγοράς αφαιρείται κάθε οφειλή στην εταιρεία που έχει σχέση με αυτό το Ασφαλιστήριο. Η καταβολή της αξίας εξαγοράς μπορεί, σύμφωνα με την κρίση της εταιρείας, να αναβληθεί μέχρι έξι μήνες από την λήψη της σχετικής αίτησης από την εταιρεία". Εφαρμόζει, επίσης και τον γενικό όρο 15, o οποίος περιέχεται στο ίδιο έντυπο ασφαλιστηρίων συμβολαίων ζωής με τον τίτλο "ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΤΩΝ ΑΣΦΑΛΙΣΤΡΩΝ". Ο όρος αυτός, στη δεύτερη παράγραφο του ορίζει τα εξής: "...15... β) Ασφάλιση χωρίς άλλη καταβολή Ασφαλίστρων - Ελευθεροποίηση: Σε περίπτωση που ο αντισυμβαλλόμενος δεν ζητήσει αυτόματο δανεισμό για την εξόφληση ασφαλίστρων ή εξαγορά του Ασφαλιστηρίου του, αυτό μετατρέπεται αυτόματα σε ασφάλιση χωρίς άλλη καταβολή ασφαλίστρων και παραμένει σε ισχύ αλλά με Μειωμένο Κεφάλαιο Θανάτου και σύνταξης. Το μειωμένο κεφάλαιο θανάτου θα είναι ίσο με το σύνολο των καθαρών ασφαλίστρων αυτού του Βασικού Ασφαλιστηρίου που έχουν καταβληθεί μέχρι την ημερομηνία διακοπής καταβολής ασφαλίστρων. Το Μειωμένο ποσό σύνταξης υπολογίζεται με βάση την αξία εξαγοράς που έχει αποκτήσει το Ασφαλιστήριο κατά το χρόνο διακοπής καταβολής ασφαλίστρων αφού αφαιρεθεί οποιαδήποτε οφειλή από το Ασφαλιστήριο και η οποία θεωρείται σαν εφάπαξ ασφάλιστρο, για τύπο ασφάλισης όμοιο με τον τύπο αυτού του Ασφαλιστηρίου. Σαν ηλικία του ασφαλισμένου για τον καθορισμό του Μειωμένου Ποσού Σύνταξης θα λαμβάνεται η ηλικία του την ημερομηνία, διακοπής καταβολής ασφαλίστρων. Το Μειωμένο Ποσό Σύνταξης θα καταβάλλεται από την εταιρεία σύμφωνα με τους όρους ασφάλισης που καθορίζονται από αυτό το Ασφαλιστήριο για την καταβολή του αρχικού ποσού σύνταξης. Σε περίπτωση που η μηνιαία συνταξιοδοτική παροχή είναι μικρότερη από το ποσό των 60 ευρώ, θα καταβάλλεται το ποσό της εξαγοράς. Το ασφαλιστήριο αυτό μπορεί να εξαγορασθεί ή να ελευθεροποιηθεί πριν από την ημερομηνία καταβολής της πρώτης συνταξιοδοτικής παροχής". Κατά το περιεχόμενο των εν λόγω δύο όρων η αξία εξαγοράς των συμβολαίων καθώς και του κεφαλαίου που απομένει σε περίπτωση που η ασφάλιση καταστεί ελεύθερη πληρωμής ασφαλίστρων, υπολογίζεται σύμφωνα με τους όρους που αναγράφονται στη σελίδα με τους πίνακες αξιών. Αναφέρθηκε ήδη σχετικά με τον πίνακα αξιών εξαγοράς ότι δεν είναι καταχρηστικός, δεν αντίκειται στην αρχή της διαφάνειας και δεν διαταράσσει σημαντικά την ισορροπία μεταξύ των συμβαλλομένων μερών. Αναφέρθηκε επίσης ότι κατά νόμο (άρθρο 29 παρ. 3 και 4 του ν. 2496/1997) ο λήπτης της ασφάλισης έχει δικαίωμα να ζητήσει από τον ασφαλιστή την εξαγορά μετά πάροδο χρονικού διαστήματος που δεν μπορεί να είναι μεγαλύτερο των τριών ετών. Ο ασφαλιστής αποδίδει την αξία εξαγοράς που συμφωνήθηκε. Ο όρος 16 ως προς τις προϋποθέσεις εξαγοράς βασικά περιέχει ό,τι αναφέρεται στην παραπάνω διάταξη, ήτοι επιτρέπει το δικαίωμα εξαγοράς μετά πάροδο τριών ετών. Ο όρος επίσης 15 των Γενικών Όρων των ασφαλιστηρίων συμβολαίων αποτελεί εφαρμογή των οριζόμενων στην Υ.Α Κ3-4381/1979 κατά την οποία "Το ελαττωμένο κεφάλαιο ελευθέρου συμβολαίου περαιτέρω καταβολής ασφαλίστρων, θα υπολογίζεται από την αντίστοιχη αξία εξαγοράς που Θα λαμβάνεται ως εφάπαξ καθαρό ασφάλιστρο, για την αντίστοιχη κατά τον χρόνο της εξαγοράς ηλικία του ασφαλιζομένου και για την διάρκεια υπολειπόμενη από τον χρόνο εξαγοράς μέχρι τη λήξη της ασφαλίσεως". Για τις περιπτώσεις εξαγοράς και ελευθεροποίησης συμβολαίου σι σχετικοί όροι παραπέμπουν στον πίνακα εξαγοράς, που ήδη κρίθηκε ότι δεν είναι καταχρηστικός. Από την παραπομπή αυτή οι παραπάνω όροι δεν καθίστανται αδιαφανείς διότι μπορεί ο καταναλωτής ανά πάσα στιγμή να πληροφορηθεί, κατά τρόπο απλό και κατανοητό από τον πίνακα εξαγοράς την τρέχουσα αξία της ασφάλισης του, και να επιλέξει ό,τι εξυπηρετεί τα συμφέροντα του. Ειδικότερα από τον πίνακα θα διαπιστώσει τα ποσά που έχει καταβάλει ως ασφάλιστρα και τις αξίες εξαγοράς διαπιστώνοντας ταυτόχρονα, για τους λόγους που ήδη έχουν αναφερθεί παραπάνω, ότι τα δύο πρώτα έτη της ασφάλισης το συμβόλαιο του δεν θα έχει αξία εξαγοράς, ώστε να μην είναι απαραίτητη περαιτέρω διευκρίνιση.

Από την παραπομπή δε αυτή δεν υπάρχει ούτε σημαντική διατάραξη της ισορροπίας δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, μεταξύ των συμβαλλομένων εις βάρος του ασφαλισμένου. Το πρωτοβάθμιο, επομένως, δικαστήριο που έκρινε διαφορετικά και έκρινε άκυρους ως καταχρηστικούς ως αντικείμενους στην αρχή της διαφάνειας και ότι διαταράσσουν σημαντικά την ισορροπία μεταξύ των συμβαλλομένων εις βάρος του καταναλωτή έσφαλε στην κρίση του αυτή και κατά συνέπειαν ο σχετικός λόγος εφέσεως της εναγομένης πρέπει να γίνει δεκτός και η εκκαλουμένη να εξαφανιστεί τόσο ως προς το μέρος κατά το οποίο έκρινε ως καταχρηστικούς τους σχετικούς όρους, απαγόρευσε τη χρήση τους και απείλησε χρηματική ποινή για κάθε μελλοντική παράβαση, όσο και ως προς το μέρος που έκανε δεκτή εν μέρει την αγωγή επιδικάζοντας χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης διότι, εφόσον δεν αποδείχθηκε ότι οι συμβάσεις της εναγομένης περιέχουν καταχρηστικούς όρους δεν στοιχειοθετείται και υποχρέωση αυτής να καταβάλει χρηματική ικανοποίηση. Το Εφετείο με το να δεχθεί με τις ανωτέρω σκέψεις τους αντίστοιχους λόγους της έφεσης της πρώτης αναιρεσίβλητης, κατά της αντιθέτως κρίνασας πρωτόδικης απόφασης, με την οποία έγινε δεκτή η αγωγή που είχε ασκήσει το αναιρεσείον Σωματείο σε σχέση με την καταχρηστικότητα και την αδιαφάνεια των υπ` αριθ 15 και 16 γενικών όρων της ασφάλισης για την εξαγορά του ασφαλιστηρίου και την ελευθεροποίηση του συμβολαίου από την καταβολή ασφαλίστρου, όπως και με το ν` απορρίψει την έφεση του αναιρεσείοντος σωματείου κατά της πρωτόδικης απόφασης κατά το μέρος της που έκρινε τον πίνακα εξαγοράς όχι αδιαφανή, ούτε καταχρηστικό ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε και δεν παραβίασε, τις εφαρμοσθείσες ως άνω ουσιαστικές διατάξεις του άρθρου 2 παρ του ν. 2251/1997 καθόσον τα ανελέγκτως πιο πάνω δεκτά γενόμενα ως αποδειχθέντα πραγματικά περιστατικά δεν εμφανίζουν τους προαναφερθέντες γενικούς όρους των ασφαλιστηρίων συμβολαίων καταχρηστικούς και αδιαφανείς ούτε μέσω αυτών διαταράσσεται σημαντικά η ισορροπία μεταξύ των συμβαλλομένων σε βάρος του καταναλωτή ύστερα από αξιολογική στάθμιση των εκατέρωθεν συμφερόντων και των ειδικών συνθηκών της συγκεκριμένης περίπτωσης. Επομένως, τα όσα αντίθετα υποστηρίζει τo αναιρεσείον με τον μοναδικό λόγο του αναιρετηρίου, και κατά τα τρία μέρη του, με τον οποίο αποδίδεται στην προβαλλόμενη απόφαση η πλημμέλεια από τον αριθ.1 του αρθρ. 559 του ΚΠολΔ κρίνονται αβάσιμα και απορριπτέα, όπως και ο αντίστοιχος λόγος αναίρεσης.

Μετά τα παραπάνω πρέπει να απορριφθεί η αίτηση αναίρεσης, διαταχθεί η εισαγωγή των κατατεθέντων παραβόλων στο Δημόσιο Ταμείο (ΚΠολΔ 495 παρ. 4 εδ. 4), και να καταδικασθεί το αναιρεσείον Σωματείο στα δικαστικά έξοδα των αναιρεσιβλήτων (άρθρ. 183 ΚΠολΔ) που κατέθεσαν και προτάσεις, τα οποία ορίζει στο ποσό των 2.700,00 ευρώ, για έκαστο των αυτοτελώς παραστάντων αναιρεσίβλητων.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΑΥΤΟΥΣ

Απορρίπτει την από 19-3-2013 αίτηση αναίρεσης για αναίρεση της υπ` αριθ. 3880/2010 απόφασης του Εφετείου Αθηνών.

Διατάσσει την εισαγωγή των κατατεθέντων παραβόλων (1566656, 1566657, 1566658, 23727, 23728 και 23729 διπλ. εισπράξεως ΤΥΠΟΥ Α) στο Δημόσιο Ταμείο.

Καταδικάζει το αναιρεσείον Σωματείο στη δικαστική δαπάνη των αναιρεσιβλήτων την οποία ορίζει στο ποσό των δύο χιλιάδων επτακοσίων (2.700,00) ευρώ για έκαστο των αυτοτελώς παραστάντων αναιρεσίβλητων.

Κρίθηκε και αποφασίσθηκε στην Αθήνα στις 12 Φεβρουαρίου 2014.

Δημοσιεύθηκε στην Αθήνα σε δημόσια συνεδρίαση στο ακροατήριό του στις 7 Μαρτίου 2014.

Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

Ρ.Κ.

ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΓΕΡΜΑΝΙΑ Αντιμέτωπες με τους πιστωτές

Το Βερολίνο με τη Συμφωνία του Λονδίνου το 1953 ευεργετήθηκε για τα χρέη του. Σήμερα που η Αθήνα βρίσκεται στην ίδια θέση, η Μέρκελ, την «πυροβολεί».

Η Γερμανία είναι σήμερα ο αναμφισβήτητος οικονομικός ηγέτης της ηπείρου, σε σημείο που πολλοί μιλούν πλέον για μια γερμανική Ευρώπη, ενώ κάθε αναφορά στη μεταπολεμική της ανάπτυξη περιλαμβάνει το στερεότυπο περί «γερμανικού θαύματος».

Ωστόσο, η οικονομική απογείωση βασίστηκε στη γεωπολιτική απόφαση των Δυτικών Συμμάχων (ΗΠΑ, Αγγλία, Γαλλία) να μην «τιμωρήσουν» τον ηττημένο, όπως έγινε στον Α′ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά, αντίθετα, να τον βοηθήσουν ουσιαστικά για να ορθοποδήσει, αφού αποτελούσε βασικό συστατικό του δυτικού έναντι του κομμουνιστικού συνασπισμού.

Κορυφαία στιγμή αυτής της στρατηγικής υπήρξε η Συμφωνία του Λονδίνου το 1953, την οποία επικαλείται σήμερα ο Αλέξης Τσίπρας, ζητώντας μια διεθνή διάσκεψη για το χρέος. Μια σύγκριση αυτής της συμφωνίας και του τρόπου που μεταχειρίστηκαν οι τότε διεθνείς πιστωτές τη Γερμανία με τον τρόπο που σήμερα το Βερολίνο αντιμετωπίζει την Ελλάδα (και άλλες χρεωμένες χώρες) αποδεικνύεται καταλυτική.

Η προκαταρκτική συμφωνία

Το 1950 η Δυτική Γερμανία και οι τρεις προαναφερθείσες χώρες έκαναν μια προκαταρκτική συμφωνία, με την οποία η πρώτη αναγνώριζε τα διεθνή χρέη που είχε πριν και κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Αυτή προέβλεπε ότι «η ικανοποίηση των απαιτήσεων έναντι της Γερμανίας λαμβάνει υπόψη τα προβλήματα της γερμανικής οικονομίας, δεν θα τη θέτει σε κίνδυνο μέσω ανεπιθύμητων επιπτώσεων, ούτε θα έχει υπερβολική επίδραση στα πιθανά νομισματικά της αποθέματα». Επίσης, ότι «οι διαπραγματεύσεις για το γερμανικό χρέος είναι δίκαιες για όλους τους συμμετέχοντες».

Με βάση αυτά υπεγράφη η Συμφωνία του Λονδίνου (27 Φεβρουαρίου του 1953), στη βάση της οποίας υπήρχε η φιλοσοφία ότι η Γερμανία θα αποπληρώσει τα χρέη της διατηρώντας ένα υψηλό επίπεδο ανάπτυξης και βελτίωσης του επιπέδου ζωής του πληθυσμού. Δηλαδή «θα αποπληρώνει, χωρίς να γίνεται φτωχότερη».

Βασικά σημεία της ήταν:

1. Για κάθε διαφορά της Γερμανίας με τους πιστωτές της αρμόδια ορίζονται τα γερμανικά δικαστήρια. Μάλιστα, αυτά μπορούν να αρνηθούν την εφαρμογή αποφάσεων ξένων δικαστηρίων ή διαιτητικών οργάνων, σε περιπτώσεις που οι αποφάσεις είναι αντίθετες με την ασκούμενη δημόσια πολιτική.

2. Συνολική μείωση κατά 62,6% τόσο του προπολεμικού χρέους (22,6 δισ. μάρκα συμπεριλαμβανομένων των τόκων) όσο και του μεταπολεμικού (16,2 δισ. μάρκα), με το νέο χρέος να γίνεται 7,5 και 7 δισ. αντίστοιχα.

3. Ρήτρα «παγώματος» των πληρωμών και αναδιαπραγμάτευσης των όρων σε περίπτωση ουσιώδους αλλαγής των συνθηκών, οι οποίες θα περιορίζουν τις πηγές ρευστότητας.

4. Η αποπληρωμή των χρεών θα γίνεται στο εθνικό της νόμισμα (μάρκο) και όχι σε «σκληρά» νομίσματα όπως το δολάριο, η στερλίνα ή το ελβετικό φράγκο.

5. Στον βαθμό που η αποπληρωμή του χρέους γίνεται σε γερμανικά μάρκα, η Κεντρική Τράπεζα της Γερμανίας μπορεί να τυπώνει χρήμα.

6. Δεδομένου του αρνητικού εμπορικού της ισοζυγίου (μεγαλύτερες εισαγωγές από εξαγωγές), η χώρα θα μειώσει τις εισαγωγές της και θα παράγει η ίδια τα εισαγόμενα προϊόντα. Οι πιστωτές, συμπεριλαμβανομένων των Βελγίου, Ολλανδίας, Σουηδίας και Ελβετίας, θα μειώσουν τις εξαγωγές τους προς τη Γερμανία.

7. Η εξυπηρέτηση του χρέους εξαρτάται από τη δυνατότητα της γερμανικής οικονομίας να πληρώνει, λαμβάνοντας υπόψη την ανοικοδόμηση της χώρας και τα έσοδα από τις εξαγωγές. Ο δείκτης εξυπηρέτησης του χρέους/εσόδων από τις εξαγωγές δεν πρέπει να ξεπερνά το 5%.

8. Το άρθρο 5 της Συμφωνίας αναβάλλει την πληρωμή των πολεμικών αποζημιώσεων και επανορθώσεων του Α′ και του Β′ Παγκόσμιου Πολέμου προς τις χώρες στις οποίες η Γερμανία επιτέθηκε, κατέλαβε ή προσάρτησε, καθώς και προς τους πολίτες τους.

Το σχέδιο Μάρσαλ

Επιπρόσθετα, βάσει του σχεδίου Μάρσαλ, η Γερμανία έλαβε: 1,17 εκατομμύρια δολάρια (περίπου 12,5 δισ. δολάρια σε σημερινές τιμές) από το 1948 έως το 1952 και 200 εκατομμύρια δολάρια (περίπου 2 δισ. σημερινά δολάρια) από το 1954 έως το 1961, κυρίως μέσω της USAID.

Αυτή η ειδική μεταχείριση έδωσε τη δυνατότητα στη Δυτική Γερμανία να ανακάμψει πολύ γρήγορα μετά τον πόλεμο και να ενσωματώσει την Ανατολική Γερμανία στις αρχές της δεκαετίας του 1990.

Η σημερινή άρνηση των πιστωτών και κυρίως της Γερμανίας να κάνουν παρόμοιες παραχωρήσεις στην Ελλάδα και σε άλλα υπερχρεωμένα κράτη καταδεικνύει ότι αυτοί δεν επιθυμούν πραγματικά την απαλλαγή των χρεωστριών χωρών από τα χρέη τους, αλλά την παραμονή τους σε μια συνεχή κατάσταση ομηρίας μέσω του δανεισμού.

Φυσικά, οι σημερινές ιστορικές και γεωπολιτικές συνθήκες είναι τελείως διαφορετικές, ωστόσο πολλές από τις προβλέψεις της Συμφωνίας του Λονδίνου θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο μιας σοβαρής διαπραγμάτευσης με τους πιστωτές.

Αναγκαίος όρος βέβαια θα είναι μια ισχυρή κυβέρνηση με την απαραίτητη πολιτική βούληση, αλλά και ένα λαϊκό κίνημα στήριξης και διεκδίκησης μιας καλύτερης μεταχείρισης της Ελλάδας από τις διεθνείς οικονομικές ολιγαρχίες, σε συνεργασία με τις χώρες που βρίσκονται σε παρόμοια κατάσταση.

………………………………………………………………………………………………………..

Βασικές διαφορές των δανειακών συμβάσεων με την Ελλάδα

Η απομείωση του ελληνικού χρέους το 2012 είναι συγκριτικά πολύ μικρότερη απ’ αυτή της Γερμανίας το 1953.

Δεν λαμβάνονται υπόψη οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που θα ευνοούσαν την Ελλάδα να ανακάμψει. Ουσιαστικά δηλαδή δεν υπάρχει ρήτρα ανάπτυξης.

Επιβάλλεται στην Ελλάδα να ιδιωτικοποιήσει μεγάλο μέρος του δημόσιου πλούτου, προς όφελος κυρίως των διεθνών κεφαλαίων, ενώ στη Γερμανία αφέθηκε ο πλήρης έλεγχος των βασικών οικονομικών τομέων, παράλληλα με έναν διευρυνόμενο δημόσιο τομέα.

Η Ελλάδα αποπληρώνει το χρέος σε ευρώ, τη στιγμή που το εμπορικό της ισοζύγιο με τους Ευρωπαίους είναι αρνητικό, ενώ η Γερμανία αποπλήρωνε το δικό της με σημαντικά υποτιμημένα μάρκα. Επίσης, η ελληνική Κεντρική Τράπεζα δεν μπορεί να τυπώσει χρήμα.

Δεν έχει τεθεί για την Ελλάδα όριο εσόδων από τις εξαγωγές, όπως για τη Γερμανία, προκειμένου να αποπληρώνει το χρέος.

Οι νέες διασφαλίσεις για το ελληνικό χρέος δεν είναι πλέον στη δικαιοδοσία των ελληνικών, αλλά δικαστηρίων του Λουξεμβούργου και της Αγγλίας. Τα ελληνικά δικαστήρια δεν μπορούν να αρνηθούν την εφαρμογή διεθνών αποφάσεων.

Δεν υπάρχει δυνατότητα αναστολής αποπληρωμής του χρέους, ακόμα και σε περίπτωση έκτακτων συνθηκών, όπως η σημερινή ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα.

! Σημείωση: Τα στοιχεία έχουν αντληθεί από την CADTM (Επιτροπή για την κατάργηση του χρέους του Τρίτου Κόσμου) και τις εργασίες του Βέλγου οικονομολόγου Ερίκ Τουσέν. Τη συνέντευξή του στην «Εφ.Συν.» μπορείτε να τη βρείτε στον σύνδεσμο http://www.efsyn.gr/?p=25897

Συνεχίζονται οι ακυρώσεις των δανείων σε ελβετικό φράγκο από τα ελληνικά δικαστήρια

Τα Ελληνικά Δικαστήρια συνεχίζουν να δικαιώνουν  τους δανειολήπτες που έλαβαν δάνειο σε ελβετικό φράγκο

με αποτέλεσμα  ακόμα κι αν καταβάλουν κανονικά τις δόσεις τους, να χρωστούν ακόμα και μεγαλύτερο ποσό από το αρχικώς ληφθέν.

Τα δικαστήρια υποχρεώνουν  τις τράπεζες να ρυθμίσουν τις δόσεις του δανείου  με την αρχική ισοτιμία ευρώ-ελβετικού φράγκου αντί της ισοτιμίας που έχουν τα δύο νομίσματα την ημέρα καταβολής της μηνιαίας δόσης. 

Ένα ακόμα βήμα προς την καλύτερη προστασία των δανειοληπτών έκανε το Μονομελές Πρωτοδικείο Κοζάνης που δίκασε κατά την διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων και υποχρέωσε την τράπεζα να δεχθεί την αρχική ισοτιμία  για τις δόσεις που θα καταβληθούν μέχρι την συζήτηση της κύριας αγωγής και εν συνεχεία μέχρι την έκδοση της απόφασης επ’αυτής.

Η υπόθεση της Κοζάνης αφορά στεγαστικό δάνειο σε ευρώ το 2006, που μετατράπηκε  με παρότρυνση της τράπεζας, σε ελβετικό φράγκο.

Το δάνειο ξεκίνησε με  δόση τα 1.140 ευρώ το μήνα και με τις ανατιμήσεις έφτασε  1.800 ευρώ.

Όταν η τράπεζα κατήγγειλε το δάνειο, ζητώντας την καταβολή του ποσού των 155.000 ευρώ, μετέτρεψε  το υπόλοιπο του δανείου με ισοτιμία 1,215 .

Οι υπολογισμοί της τράπεζας είχαν ως αποτέλεσμα ο δανειολήπτης, που για ένα δάνειο 141.000 ευρώ είχε πληρώσει 63.000 ευρώ, να βρεθεί να χρωστάει το αρχικό ποσό της εκταμίευσης επιβαρημένο επιπλέον κατά 14.000 ευρώ.

Οι αποφάσεις αυτές αφορούν τόσο τα ενήμερα όσο και τα κόκκινα δάνεια .

ΠΗΓΗ :Αναστασία Μήλιου --- http://www.ipiros.gr/portal2/index.php?option=com_content&view=article&id=20751:2014-10-04-04-14-59&catid=13&Itemid=86

Η έκθεση του εισαγγελέα για την κατάργηση της εισφοράς γης σε χρήμα

Σε Πταισματοδίκη των Αθηνών διαβιβάστηκαν αντίγραφα της ποινικής δικογραφίας που σχηματίστηκε κατά παντός υπευθύνου, εμπλεκόμενου στην υπόθεση της κατάργησης της υποχρέωσης για την καταβολή εισφοράς γης σε χρήμα ξενοδόχων στις δημοτικές ενότητες Ιαλυσού και Φαληρακίου με φωτογραφική διάταξη και στην μη είσπραξη εισέτι των οφειλομένων αρμοδίως.

Η όλη υπόθεση είδε το φως της δημοσιότητας με αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της «δημοκρατικής» την 9η Αυγούστου 2013.
Ο πρώην Αντεισαγγελέας Πλημμελειοδικών Ρόδου κ. Ι. Μητσιόπουλος, υπέβαλε αρμοδίως την 12η Σεπτεμβρίου 2014, πορισματική έκθεση για την υπόθεση, το περιεχόμενο της οποίας συμπλέει με όσα απεκάλυψε η «δημοκρατική» στην πορεία.
Ο κ. Αντεισαγγελέας, έκρινε συγκεκριμένα ότι προκύπτουν επαρκείς αποχρώσες ενδείξεις για την άσκηση ποινικής διώξεως για το αδίκημα της απιστίας κατ’ εξακολούθηση σε βάρος ΟΤΑ, που το όφελος που πέτυχε ο δράστης ή η ζημία που προκλήθηκε ή οπωσδήποτε απειλήθηκε, υπερβαίνει το ποσό των 150.000 ευρώ και το αντικείμενο της πράξης είναι ιδιαιτέρως μεγάλης αξίας, με τις επιβαρυντικές διατάξεις του νόμου περί καταχραστών δημοσίου χρήματος, κατά παντός υπευθύνου της πρώην Νομαρχίας Δωδεκανήσου της περιόδου 2005 – 2011 εξαιτίας της μη είσπραξης των οφειλομένων, ενώ θεωρεί παραπέρα ότι το γεγονός ότι με τη «φωτογραφική διάταξη» διεγράφησαν οι οφειλές δεν οδηγεί σε παραγραφή του αδικήματος που φέρεται να τελέστηκε.
Η πρόταση του κ. Αντεισαγγελέα, συνοδεύεται με εισήγηση για τη διενέργεια παράλληλης έρευνας σε βάρος υπηρεσιακών οργάνων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, που μετέχουν στην επιτροπή που συνέταξε την Έκθεση Αξιολόγησης Συνεπειών Ρύθμισης για τα άρθρα του νέου νόμου για τη ρύθμιση των αυθαιρέτων, στο οποίο συμπεριλήφθηκε η «φωτογραφική διάταξη» καθώς, όπως προέκυψε, παρέστησαν αναληθώς στους βουλευτές, που την ψήφισαν ότι επρόκειτο για καθολική απαίτηση της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Πιο συγκεκριμένα ο κ. Αντεισαγγελέας κρίνει ότι η διάταξη στον νέο νόμο για την «αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης – περιβαλλοντικό ισοζύγιο και άλλες διατάξεις», που ψηφίστηκε από τη Βουλή, με την οποία απαλλάσσονται από την καταβολή εισφοράς γης σε χρήμα όλες οι ξενοδοχειακές μονάδες, που έχουν ανεγερθεί στο Φαληράκι και στην Ιξιά και συγκεκριμένα σε περιοχές που ισχύουν ειδικοί συντελεστές δόμησης δυνάμει Προεδρικών Διαταγμάτων των ετών 1972, 1979 και 1986 εκδόθηκε χωρίς να έχει προηγηθεί σχετικό αίτημα από τους ΟΤΑ.

Πιο συγκεκριμένα στην παραγρ. 8 του Ν. 4178/2013, ψηφίσθηκε από τη Βουλή των Ελλήνων, η ακόλουθη διάταξη:
«Οι διατάξεις της περίπτωσης 7 της παρ. Ε` του άρθρου 8 του από 6.10.1978 προεδρικού διατάγματος (Δ` 538), ως ισχύει, περί παραχώρησης έκτασης στον οικείο Δήμο δεν έχουν εφαρμογή στις ανεγερθείσες ή προς ανέγερση τουριστικές εγκαταστάσεις οι οποίες βρίσκονται σε περιοχές όπου εφαρμόζονται οι διατάξεις των ειδικών προεδρικών διαταγμάτων από 31.1.1972 (Δ` 40), 26.1.1979 (Δ` 132) και 26.7.1986 (Δ` 639). Τυχόν βεβαιωθέντα πρόστιμα παραγράφονται και τυχόν καταβληθέντα δεν αναζητούνται. Σε κάθε περίπτωση με προεδρικό διάταγμα μετά από πρόταση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής δύνανται να καθορίζονται ειδικές διατάξεις υποχρέωσης παραχώρησης έκτασης ή καταβολής αποζημίωσης για την ανέγερση νέων τουριστικών εγκαταστάσεων στις ως άνω περιοχές».
Τα ειδικά προεδρικά διατάγματα στα οποία αναφέρεται η παραπάνω διάταξη είναι:
– Το από 30-1-1972 (Δ40) «περί καθορισμού περιοχών Νήσου Ρόδου δια την εφαρμογή του συστήματος ελευθέρας δομήσεως».
– Το από 26-1-1979 (Δ132) «περί καθορισμού συντελεστών δομήσεως και όρων δομήσεως εις την εντός του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου περιοχήν Ρόδου».
– Το από 26-7-1986 (Δ 639) «περί καθορισμού χρήσεων γης και όρων και περιορισμών δόμησης της εκτός σχεδίου περιοχής Ιξιάς της Κοινότητας Ιαλυσού της νήσου Ρόδου (Δωδεκανήσου).
Με το από 31.1.1972 (Δ ́ 40) Βασιλικό Διάταγμα καθορίζονται περιοχές της Ρόδου για την εφαρμογή του συστήματος ελεύθερης δομήσεως σε περιοχές των Αφάντου και του Φαληρακίου. Με το από 26.1.1979 (Δ ́ 132) Προεδρικό Διάταγμα καθορίζονται οι συντελεστές δόμησης και οι όροι δόμησης εντός του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου στη Ρόδο και με το τρίτο Προεδρικό Διάταγμα 26.7.1986 (Δ ́ 639) οι χρήσεις γης και οι όροι και περιορισμοί δόμησης της εκτός σχεδίου περιοχής της Ιξιάς της τότε κοινότητας Ιαλυσού.

Η έννοια της παραπάνω διάταξης της παραγρ. 8 του Ν. 4178/2013, είναι ότι φωτογραγικά και κατ’ εξαίρεση απ’ όλες τις τουριστικές – ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της ελληνικής επικράτειας και βέβαια της Νήσου – Δήμου Ρόδου («Καλλικράτης») και όλης της Δωδεκανήσου και του Νοτίου Αιγαίου, μόνο δηλαδή για τα ξενοδοχεία των τριών (3) παραπάνω περιοχών από την όλη περιφέρεια της Νήσου – Δήμου Ρόδου, που δεν έχουν καταβάλει και οφείλουν την εισφορά σε γη ή χρήμα της περιπτ. 7 της παρ. Ε’ του άρθρου 8 του από 6-10-1978 προεδρικού διατάγματος.
Οι εισφορές αυτές, σύμφωνα με την παραπάνω διάταξη παραγράφονται και δεν αναζητούνται δηλαδή χαρίζονται επί ζημία του οικείου δικαιούχου φορέα, δηλαδή του Δήμου Ρόδου, αποκλειστικά και μόνο, ανάμεσα στους Δήμους όλης της Ελλάδας, ενώ ταυτόχρονα καθίστανται νόμιμες οι παρανόμως εκδοθείσες οικοδομικές άδειες, χωρίς την καταβολή της εισφοράς σε γή ή χρήμα αν και συνιστούν ουσιώδη όρο εκδόσεως των αδειών.
Σύμφωνα με την Έκθεση Αξιολόγησης Συνεπειών Ρύθμισης, που από την Υπηρεσία Ενέργειας του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής υποβλήθηκε στη Βουλή των Ελλήνων, επί του Σχεδίου Νόμου που περιελάμβανε την παραπάνω διάταξη, βεβαιώνονται προς την Βουλή των Ελλήνων τα εξής:
«Αρθρο 51 Οι συγκεκριμένες ρυθμίσεις περιλήφθηκαν στο συγκεκριμένο σχέδιο νόμου, καθώς αφορούν πάγια αιτήματα πολιτών, δημοτικών αρχών και λοιπών φορέων για διευθέτηση των συγκεκριμένων ζητημάτων. Μετά από εκτενείς συζητήσεις με τους αρμόδιους φορείς εκτιμήθηκε η επίλυση των ειδικών αυτών θεμάτων ώστε να μην διατηρείται ένα καθεστώς ανοχής της πολιτείας».
Από την έρευνα του Αντεισαγγελέα προέκυψε ότι τέτοια αιτήματα δεν έχουν υποβληθεί από τις δημοτικές αρχές.
Σημειώνεται ότι κατά τη συζήτηση του νομοσχεδίου η ειδική αγορήτρια της Δημοκρατικής Αριστεράς, κ. Νίκη Φούντα, εξήγησε ότι το κόμμα της θα καταψηφίσει το επίμαχο άρθρο, τονίζοντας τα εξής:
“Το άρθρο 51, δυστυχώς, περιέχει ειδικές περιπτώσεις και ειδικές διατάξεις τις οποίες δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε”.
Ο πρώην Εισαγγελέας Πλημμελειοδικών Ρόδου κ. Κ. Μπούτσικος, κλήθηκε να επιληφθεί του θέματος και την Πέμπτη προχώρησε στην άσκηση της προαναφερόμενης ποινικής διώξεως, διαβιβάζοντας τη δικογραφία στην τακτική Ανακρίτρια Ρόδου.
Η ουσία της δικαστικής έρευνας ωστόσο βρίσκεται στη δικογραφία που έχει διαβιβαστεί στην Αθήνα.
Η μη είσπραξη των οφειλομένων από το 2005 έως και σήμερα, ενέχει σίγουρα σοβαρές ποινικές ευθύνες για αιρετούς και υπηρεσιακούς παράγοντες πλην όμως η υπόθεση έγινε «μπαλάκι» μεταξύ υπηρεσιών και είναι σχεδόν σίγουρο ότι δύσκολα θα προκύψει δόλος.
Ο πρώην δήμαρχος Ρόδου κ. Στάθης Κουσουρνάς, που είχε καταθέσει πρώτος στο πλαίσιο της προκαταρκτικής έρευνας, έχει αξιώσει εξάλλου τον ποινικό έλεγχο των υπηρεσιακών οργάνων του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, που μετέχουν στην επιτροπή που συνέταξε την Έκθεση Αξιολόγησης Συνεπειών Ρύθμισης καθώς τους θεωρεί υπαίτιους για την κατάργηση της υποχρέωσης για την καταβολή εισφοράς γης σε χρήμα ξενοδόχων στις δημοτικές ενότητες Ιαλυσού και Φαληρακίου με φωτογραφική διάταξη.
Σημειώνεται ότι όλες οι υπηρεσίες είχαν ενημερωθεί με τον πλέον επίσημο τρόπο από τον Μάιο του έτους 2005 ότι στις περιοχές, που είχαν θεσπιστεί ειδικοί όροι δόμησης για ξενοδοχεία, έπρεπε πριν την έκδοση οικοδομικής άδειας, οι ιδιοκτήτες να παραχωρήσουν ανάλογη γη ή να καταβάλουν την αξία της σε χρήμα μετά την πάροδο τριετίας από τη λειτουργία τους.
Πέραν όμως των ανωτέρω ευθυνών, που προφανώς θα αναζητηθούν, θόρυβο είχε προκαλέσει και το γεγονός ότι οι ξενοδόχοι ευνοούνται δύο φορές και με αυξημένη δόμηση μέσω των ειδικών όρων που είχαν θεσπιστεί και με απαλλαγή από την καταβολή της εισφοράς γής σε χρήμα.
Οι εισφορές αυτές, με τη φωτογραφική διάταξη, παραγράφονται και δεν αναζητούνται, ενώ ταυτόχρονα καθίστανται νόμιμες οι παρανόμως εκδοθείσες οικοδομικές άδειες, χωρίς την καταβολή της εισφοράς σε γή ή χρήμα αν και συνιστούν ουσιώδη όρο εκδόσεως των αδειών.
Η δημοτική αρχή (και κατ’ επέκταση οι πολίτες του νησιού) ζημιώθηκε κατά 50 εκατ. ευρώ, όση υπολογίζεται και η εισφορά που επρόκειτο να βεβαιωθεί προς καταβολή σε 63 ξενοδοχειακές μονάδες.

Πηγή:www.dimokratiki.gr

EURCHF floor could become collateral damage if ECB ups the ante

The Swiss National Bank has again pointed to the line in the sand that must not be crossed: EURCHF at 1.20. But the markets are holding European Central Bank President's Mario Draghi’s feet to the fire, demanding more action as the ECB’s inflation target fades from view. These forces are set to collide in a titanic struggle.

 

The SNB last week released its quarterly monetary policy assessment and it made for bleak reading. The economic outlook is seen to have deteriorated considerably since the June assessment, the risk of deflation has increased and the CHF remains too high.

 

A titanic struggle could be in the offing between the SNB and the ECB. Photo: Thinkstock

The exchange rate floor of EURCHF at 1.20 was maintained and the policy rate target range was kept at 0.00% to 0.25%.

In reality, the three-month Libor rate is effectively zero-bound, so the exchange rate floor is seen as the key instrument to avoid an undesirable tightening of monetary conditions. Hence, this will be defended “with utmost determination” and to do so, the SNB is prepared to purchase foreign currency (by selling CHF) in “unlimited quantities”.

 

If necessary it will take “further measures immediately”. This is a threat to drop the policy rate deeply into negative territory if the floor is broken.

 

The problem for the SNB is illustrated in this chart. Its forecast for inflation continues to decline in response to a deteriorating global economy and slower growth in Switzerland. The consumer price index in 2016 is expected to be trending at only 0.5%, leaving little margin for error before deflation overwhelms them.

Source: Swiss National Bank 

The determination of the SNB to hold the value of the CHF at current levels, and preferably to see it decline, is understandable given the damage done by the surge in the real effective exchange rate beginning in 2010, as shown in the chart below.

 

Since then there have been some hard-won gains and the bank is determined not to see them reversed.

Source: Pictet  

The ECB is compelled to act by its inflation mandate

 

But, of course, there are two balls in the air when it comes to EURCHF, and developments in Eurozone monetary policy threaten to overwhelm any action the SNB might take to defend the 1.20 minimum exchange rate.

 

Draghi said yesterday in his quarterly testimony before European Union leaders, that the ECB was moving to a more “active and controlled management of our balance sheet” as the risks around the expected economic expansion are heading in the wrong direction. That in turn threatens the bank’s mandate to produce an inflation rate of close to, but below, 2% over the medium term.

 

The markets doubt current policies will meet the mandate. Draghi was given the benefit of the doubt after his tough-talking Jackson Hole speech, as demonstrated in the chart of the five year/five-year forward inflation swap. This is the ECB’s preferred measure of inflation expectations.

 

After an initial bounce, the swap rate has declined to record a new low.

Source: Bloomberg 

Quantitative easing via a mixture of security purchases is required

Reversing these negative trends will require decisive action from the ECB. In early October, it will give details of the asset purchase program previously announced. This will involve outright buying of Asset Backed Securities (ABS) and covered bonds. There are approximately EUR400 billion of suitable ABS on issue and EUR 1 trillion of covered bonds. 

The ECB intends to expand its balance sheet by around EUR 1 trillion, so if it does this by buying ABS and covered bonds only, it will effectively take over control of those markets. More likely they will add selected sovereign debt to the mix.

 

The reference to “outright buying” means that the security purchases will not be sterilised. That is the definition of quantitative easing.

A decline in real interest rates is what the doctor ordered

The aim of the exercise will be to drive down real interest rates in a similar fashion to that achieved successfully by the Bank of Japan. An aggressive policy of balance sheet expansion via purchases of government bonds sees Japan now with inflation running at 1.3% and a 10-year bond rate of around 0.5%. So that’s a negative real yield of about 0.8%. 

The theory is this will incentivise “economic agents” (i.e. consumers and business) to increase spending and investment respectively, while also raising inflation expectations.

 

Contrast this with the situation in the Eurozone where real interest rates are still positive at the long end of curve.

 

The ECB has plenty of room to move, as shown in the chart below.

Source: ThomsonReuters data stream

The SNB will be very nervous as we head into October with the probability of more action from the ECB hanging over its head. While it talks tough, the SNB is a relative minnow compared with its Frankfurt counterparts, so the EURCHF floor could become collateral damage when Draghi ups the ante. 

The Swiss still have one trump card in their hands – dropping the policy rate deeply into negative territory – but they will be forced to play it shortly.

Νέα δικαστική επιτυχία για δανειολήπτη που είχε λάβει δάνειο σε ελβετικό φράγκο

Δικαστική νίκη πέτυχε ελεύθερος επαγγελματίας από την Κοζάνη, ο οποίος είχε λάβει δάνειο σε συνάλλαγμα. Το Μονομελές Πρωτοδικείο Κοζάνης, με την υπ' αριθμόν 342/2014 απόφασή του, έκανε δεκτή την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων που κατέθεσε ο δανειολήπτης, υποχρεώνοντας την τράπεζα να δεχθεί την καταβολή των μηνιαίων δόσεων με την αρχική ισοτιμία μέχρι τη συζήτηση της κύριας αγωγής και την έκδοση οριστικής αποφάσεως.




Η παραπάνω απόφαση έρχεται σε συνέχεια ανάλογης απόφασης του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ξάνθης (υπ' αριθμόν 23/2014 ), που έκανε δεκτή την αγωγή συνταξιούχου αστυνομικού, πλην όμως στην περίπτωση αυτή δεν ακολουθήθηκε η διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων και κατά συνέπεια ο δανειολήπτης εδώ θα μπορέσει να καταβάλει τη δόση του δανείου με την αρχική ισοτιμία μετά την τελεσιδικία της υπόθεσης (με αναδρομική ισχύ). Η υπόθεση της Κοζάνης αφορούσε ελεύθερο επαγγελματία που το 2006 πήρε στεγαστικό δάνειο σε ευρώ, το οποίο, δύο χρόνια αργότερα, κατά παρότρυνση της τράπεζας, το μετέτρεψε σε ελβετικό φράγκο, ενώ στη συνέχεια έλαβε δεύτερο δάνειο στο ίδιο νόμισμα. Όπως εξήγησε η δικηγόρος Αριάδνη Νούκα που χειρίστηκε την υπόθεση, το αρχικό δάνειο που εκταμίευσε ανερχόταν σε 141.000 ευρώ με ισοτιμία 1,613 και η δόση ήταν περί τα 1.140 ευρώ το μήνα. Στην πορεία, σύμφωνα με την ίδια, με τις διαδοχικές ανατιμήσεις του ελβετικού φράγκου, η δόση του αυξανόταν σταδιακά, φτάνοντας τα 1.800 ευρώ. Μέχρι το 2010 ο δανειολήπτης εξυπηρετούσε κανονικά τις δόσεις, αλλά στη συνέχεια μειώθηκαν δραματικά τα εισοδήματα του, οπότε έλαβαν χώρα ρυθμίσεις προκειμένου να αποπληρώνει το μισό των δόσεων. Αυτά μέχρι πριν από λίγους μήνες, οπότε ο δανειολήπτης «σήκωσε τα χέρια ψηλά» αδυνατώντας πλέον να ανταποκριθεί στις δόσεις. Κατά την δικηγόρο, τον περασμένο Απρίλιο η τράπεζα κατήγγειλε τις δανειακές συμβάσεις, ζητώντας την καταβολή εντός ολίγων ημερών το ποσό των 155.000 ευρώ, μετατρέποντας το υπόλοιπο του δανείου με ισοτιμία 1,215 . Οι υπολογισμοί της τράπεζας είχαν ως αποτέλεσμα ο δανειολήπτης, που για ένα δάνειο 141.000 ευρώ σε επτά χρόνια είχε πληρώσει 63.000 ευρώ, να βρεθεί να χρωστάει το αρχικό ποσό της εκταμίευσης επιβαρημένο επιπλέον κατά 14.000 ευρώ. Υπό αυτές τις συνθήκες, προσέφυγε στη Δικαιοσύνη ζητώντας να καταβάλλει πλέον τις δόσεις με την αρχική ισοτιμία. «Η συγκεκριμένη απόφαση ασφαλιστικών μέτρων στηρίζεται σε εξαιρετική νομική θεμελίωση και περιέχει σημαντικότατες ουσιαστικές παραδοχές. Έρχεται να προστεθεί στην πρόσφατη απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Ξάνθης παρέχοντας τη δυνατότητα στον δανειολήπτη να καταβάλει άμεσα τις δόσεις του δανείου του με την αρχική ισοτιμία χωρίς να αναμένει την τελεσιδικία της τακτικής αγωγής του» ανέφερε η κα. Νούκα. Να σημειωθεί ότι το πρόβλημα με τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο αφορά πάνω από 60 χιλιάδες δανειολήπτες στη χώρα μας, αλλά δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Πολύ πριν από την απόφαση των ελληνικών δικαστηρίων, δανειολήπτες σε διάφορες χώρες της Ευρώπης έχουν προσφύγει στα δικαστήρια κι έχουν δικαιωθεί.

πηγη : www.dikaiologitika.gr

ΔΙΚΑΙΩΘΗΚΕ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΑΣ ΠΟΥ ΕΙΧΕ ΔΑΝΕΙΣΤΕΙ ΑΠΟ ΤΡΑΠΕΖΑ ΜΕ ΡΗΤΡΑ ΕΛΒΕΤΙΚΟΥ ΦΡΑΓΚΟΥ Καταδίκη για φραγκοφονιάδες

Μετά την ανατίμηση του ελβετικού νομίσματος η δόση του δανειολήπτη από 1.100 ευρώ το μήνα έφτασε τα 1.800!

Η ΠΡΩΤΗ δικαστική δικαίωση δανειολήπτη με δάνειο σε ελβετικό φράγκο είναι γεγονός. Η υπόθεση, η οποία αφορούσε αίτηση ασφαλιστικών μέτρων δανειολήπτη ελβετικού φράγκου κατά τράπεζας, ο οποίος ζητούσε την αποπληρωμή του δανείου του με την αρχική ισοτιμία, εκδικάστηκε στις 20 του περασμένου Αυγούστου, με το αίτημα του δανειολήπτη να γίνεται δεκτό από το Μονομελές Πρωτοδικείο.

Μετά τη συγκεκριμένη απόφαση, η τράπεζα υποχρεούται πλέον «να ανέχεται την καταβολή των μηνιαίων δόσεων με την αρχική ισοτιμία» μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης.

Δηλαδή, στο εξής ο δανειολήπτης εξασφάλισε τη δυνατότητα να τηρεί τις συμβατικές υποχρεώσεις του με δίκαιο όμως τρόπο, προστατεύοντας παράλληλα το σπίτι του, αλλά και την υπόλοιπη περιουσία του από κατασχέσεις.

Η υπόθεση αφορά ελεύθερο επαγγελματία ο οποίος το 2006 πήρε στεγαστικό δάνειο σε ευρώ. Δύο χρόνια αργότερα -και έπειτα από παρότρυνση της τράπεζας- το δάνειο μετατράπηκε σε ελβετικό φράγκο. Μάλιστα την ίδια χρονιά πήρε και δεύτερο δάνειο και πάλι σε ελβετικό φράγκο. Το συνολικό ποσόν των δανείων ήταν 141.000 ευρώ, με ισοτιμία με το ελβετικό φράγκο1,613 και τη δόση να διαμορφώνεται στα 1.140 ευρώ μηνιαίως.

Ωστόσο, με τις διαδοχικές ανατιμήσεις του ελβετικού φράγκου τα επόμενα χρόνια, η δόση ξεκίνησε σταδιακά να αυξάνεται, με αποτέλεσμα το 2014 να φτάσει τα 1.800 ευρώ το μήνα, δηλαδή περίπου 700 ευρώ επιπλέον της αρχικής δόσης.

Η σημαντική αύξηση της δόσης του δανείου οδήγησε το δανειολήπτη το 2010, εξαιτίας της δραματικής μείωσης των εισοδημάτων του, να μην μπορεί να πληρώσει τις δόσεις του δανείου του. Αποτέλεσμα ήταν έως και το 2014 να μπει στη διαδικασία διαδοχικών ρυθμίσεων με την τράπεζα, προκειμένου να πληρώνει το μισό ποσόν από τη μηνιαία δόση.

Ωστόσο, στη συνέχεια η τράπεζα αρνήθηκε και νέα ρύθμιση, με αποτέλεσμα ο δανειολήπτης να δηλώσει αδυναμία καταβολής των δόσεων και η τράπεζα τον Απρίλιο του 2014 να καταγγέλλει τις δανειακές συμβάσεις και να ζητά εντός 5 ημερών να της καταβληθούν 155.000 ευρώ, μετατρέποντας το υπόλοιπο του δανείου με ισοτιμία 1,215.

Οι υπολογισμοί της τράπεζας είχαν αποτέλεσμα ο δανειολήπτης, που για ένα δάνειο 141.000 ευρώ σε επτά χρόνια είχε πληρώσει 63.000 ευρώ, να βρεθεί να χρωστάει το υπόλοιπο του δανείου και μάλιστα επιβαρημένο με 14.000 ευρώ.

Η αδυναμία συνεννόησης με την τράπεζα ανάγκασε το δανειολήπτη να προσφύγει στο δικαστήριο, όπου και τελικά κέρδισε την πρώτη πανελλαδική δικαίωση στο πλαίσιο ασφαλιστικών μέτρων για δάνειο σε ελβετικό φράγκο.

Την πάτησαν κι αλλού

Το πρόβλημα με τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Πολύ πριν από την απόφαση του ελληνικού δικαστηρίου, δανειολήπτες σε πολλές χώρες της Ευρώπης έχουν προσφύγει στα δικαστήρια και έχουν δικαιωθεί.

Ισπανία: Τον Μάρτιο του 2013 αναφέρθηκε σε σχετική βιβλιογραφία η έκδοση απόφασης του Πρωτοδικείου της Βαρκελώνης που δικαίωνε δικηγόρο-δανειολήπτη δανείου σε ελβετικό φράγκο, καθώς δεν είχε ενημερωθεί επαρκώς για τους κινδύνους εν όψει της μεταβλητότητας της συναλλαγματικής ισοτιμίας.

Κροατία: Το καλοκαίρι του 2013 δικαστήριο στην Κροατία αποφάσισε, κατόπιν άσκησης ομαδικής αγωγής 75.000 δανειοληπτών σε ελβετικό φράγκο, υπέρ της μεταβολής του ύψους της οφειλής στο τοπικό νόμισμα με τη σχέση συναλλαγματικής ισοτιμίας της ημέρας εκταμίευσης του δανείου, λόγω της ελλιπούς πληροφόρησης των δανειοληπτών εκ μέρους των οκτώ εναγόμενων πιστωτικών ιδρυμάτων σχετικά με το συναλλαγματικό κίνδυνο.

Μαυροβούνιο: Τον Νοέμβριο του 2013, το Εφετείο Πανγκόριτσα, επί σχετικής αγωγής, διέταξε τη διενέργεια χρηματοοικονομικής μελέτης για το κατά πόσο η αντιστάθμιση του συναλλαγματικού κινδύνου οδηγεί σε κέρδη αυτών από τη συναλλαγματική μεταβολή πέραν του επιτοκίου.

Ουγγαρία: Στα μέσα Δεκεμβρίου 2013, το ανώτατο δικαστήριο αποφάνθηκε περί της εγκυρότητας των συναπτόμενων σε ελβετικό φράγκο δανειακών συμβάσεων, καλώντας τα κατώτερα δικαστήρια ναι μεν να δέχονται την εγκυρότητα των εν λόγω δανείων, αλλά να μεταβάλλουν τους όρους λειτουργίας τους, όπου αρμόζει, επί τη βάσει τυχόν πλημμελούς πληροφόρησης των δανειοληπτών από τα πιστωτικά ιδρύματα.

Ισλανδία: Το ανώτατο δικαστήριο της χώρας έκρινε παράνομα τα δάνεια που είναι συνδεδεμένα με ξένα νομίσματα, με αποτέλεσμα να μη χρειάζεται πλέον τα νοικοκυριά να καλύπτουν τις απώλειες (από την υποτίμηση) της ισλανδικής κορόνας.

Η παγίδα με το φράγκο

Η ΙΣΤΟΡΙΑ των δανείων σε ελβετικό φράγκο δεν είναι καινούργια. Ηδη από το 2006 οι τράπεζες διαφήμιζαν τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο ως μια φτηνή λύση δανεισμού, σε μία περίοδο υψηλής συναλλαγματικής ισοτιμίας ευρώ/ελβετικού φράγκου.

Οι διαφημιστικές καμπάνιες των τραπεζών είχαν πλημμυρίσει τα ΜΜΕ, τάζοντας χαμηλές δόσεις και χαμηλό επιτόκιο, εξαιτίας του libor (διατραπεζικό επιτόκιο για το δανεισμό από μια τράπεζα σε άλλη).

Ωστόσο, η επέλαση από το 2009 και μετά της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη, οδήγησε στη σημαντική υποχώρηση του ευρώ έναντι των άλλων νομισμάτων και ιδιαίτερα του ελβετικού φράγκου, γεγονός που προκάλεσε την παρέμβαση της Κεντρικής Τράπεζας της Ελβετίας, περί τα μέσα Σεπτεμβρίου 2011. Τότε, προκειμένου να αναχαιτίσει τη δραματική ανατίμηση του ελβετικού φράγκου, έθεσε ανώτατη τιμή στην ισοτιμία του νομίσματός της το 1,220 έναντι του ευρώ.

Αποτέλεσμα ήταν όλοι όσοι είχαν πάρει δάνεια σε ελβετικό φράγκο, να δουν τις δόσεις των δανείων τους να εκτοξεύονται σε σχέση με την αρχική δανειακή τους σύμβαση.

Η επιβάρυνση ήταν τεράστια, καθώς η σύναψη των δανείων έγινε με ισοτιμία ευρώ με το ελβετικό φράγκο στο 1,60 (ή ελαφρώς μικρότερη, ανάλογα το έτος που συνάφθηκε η σύμβαση), ενώ στη συνέχεια κλήθηκαν να αποπληρώσουν το δάνειό τους με ισοτιμία του ευρώ με το ελβετικό φράγκο η οποία κυμάνθηκε πάνω από 35%.

Τι βλέπουν Deutsche Bank και HSBC για το EUR/CHF;

Με το EUR/CHF να βρίσκεται 75 pips πριν από το όριο του 1.2000 που έθεσε η SNB με την απόφαση της τον Σεπτέμβριο του 2011, οι αναλυτές της Deutsche Bank και της HSBC εκτιμούν τις επόμενες κινήσεις στην ισοτιμία το επόμενο διάστημα.

Οι αναλυτές της HSBC εκτιμούν ότι μετά και τα νέα μέτρα χαλάρωσης που έλαβε η ΕΚΤ αλλά και την εξαιρετικά αδύναμη ανάκαμψη στην Ελβετία είναι μάλλον απίθανό να μη δράσει η SNB καθώς ένα πιο «ακριβό» CHF είναι πιθανό να βλάψει τους Ελβετούς εξαγωγείς. 

«Δεν υπάρχει επαρκής λόγος για να πιστεύουμε ότι Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας δεν είναι έτοιμη να δράσει. Στην πραγματικότητα εκτιμούμε ότι η διάθεση των αξιωματούχων της SNB να δράσει βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα καθώς η ανάπτυξη του Α.Ε.Π στην Ελβετία για το δεύτερο τρίμηνο ήταν 0.0% κάτω από τις εκτιμήσεις που ήθελαν το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ελβετίας να βρίσκεται στο 0.5% (QoQ).

Αντίστοιχα ο πληθωρισμός στην Ελβετία εκτιμάται στο 0.1% σε ετήσια βάση. Όσον αφορά την απόφαση επιτοκίων της Κεντρικής Τράπεζας της Ελβετίας στις 17 Σεπτεμβρίου πολλοί συμμετέχοντες στην αγορά εκτιμούν ότι πρόκειται να δούμε είτε μία περικοπή του επιτοκίου από την SNB η οποία ενδέχεται να ακολουθήσει τα βήματα της ΕΚΤ είτε μία άνοδο του ορίου υψηλότερα από το 1.2000 όπου βρίσκεται μέχρι και σήμερα. Εμείς δεν θεωρούμε τίποτα από τα δύο ως πιθανά ενδεχόμενα».

Οι αναλυτές της Deutsche Bank εκτιμούν ότι η SNB πρόκειται να αυξήσει το όριο στο EUR/CHF πάνω από το 1.2000. «Αυτό βέβαια πρόκειται να συνοδευτεί και με μία μεγάλη επέμβαση στην αγορά συναλλάγματος. Παρόλα αυτά δεν αποκλείουμε το ενδεχόμενο η Κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας να ακολουθήσει το παράδειγμα της Δανίας και να περικόψει τα επιτόκιά της . Σε κάθε περίπτωση η Κεντρική Τράπεζα διαθέτει αρκετά εργαλεία στη διάθεσή της σε περίπτωση που επιθυμεί να επέμβει στη νομισματική πολιτική της Ελβετίας. Το ρίσκο για το EUR/CHF παραμένει ασύμμετρο».

«Πρώτη νίκη» για δανειολήπτες σε ελβετικό νόμισμα

Για πρώτη φορά αναγνωρίστηκε ότι η τράπεζα προώθησε το χαμηλό επιτόκιο χωρίς άλλη ενημέρωση…

ΔΕΚΤΗ ΑΙΤΗΣΗ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ - ΜΑΖΙΚΗ ΠΡΟΣΦΥΓΗ ΕΤΟΙΜΑΖΕΙ Ο ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΤΟΥΣ

Στη μαζική προσφυγή κατά των τραπεζών φαίνεται ως αναζητούν τη λύση όσοι καταναλωτές έχουν εγκλωβιστεί σε στεγαστικά δάνεια ξένου νομίσματος. Το μεγαλύτερο πρόβλημα βεβαίως το έχουν οι δανειολήπτες σε ελβετικό φράγκο, οι οποίοι έχοντας λάβει δάνεια με μικρό επιτόκιο την περίοδο προ κρίσης, χρωστούν σήμερα κεφάλαια μεγαλύτερα του ύψους του κεφαλαίου.

Οι δανειολήπτες αυτοί, υπολογίζονται πανελλαδικά σε 65.000 και πολλοί εξ αυτών είναι Λαρισαίοι, έχουν οργανωθεί γύρω από το Σύλλογο Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου, ετοιμάζοντας συλλογικές προσφυγές. Το θέμα έχει απασχολήσει τα Δικαστήρια έπειτα από προσφυγές δανειοληπτών και επανήλθε στην επικαιρότητα με αφορμή την πρώτη πανελλαδική απόφαση, στις 20 Αυγούστου, που έκανε δεκτή απόφαση ασφαλιστικών μέτρων.

Σύμφωνα με απόφαση Μονομελούς Πρωτοδικείου διατάσσεται η τράπεζα να ανέχεται την καταβολή των δόσεων με την αρχική ισοτιμία μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης επί της αγωγής του. Η δικηγόρος που χειρίστηκε την υπόθεση, επισήμανε πως επρόκειτο για μια άκρως σημαντική δικαστική απόφαση με εξαιρετική νομική θεμελίωση και ενδιαφέρουσες ουσιαστικές παραδοχές. Είναι αξιοσημείωτο, ότι σχετικά με την ουσία της υπόθεσης, για πρώτη φορά αναγνωρίστηκε δικαστικά, ότι οι τραπεζικοί υπάλληλοι προώθησαν μόνο το ελκυστικό τμήμα της σύμβασης, δηλαδή προώθησαν το χαμηλό επιτόκιο και την χαμηλή δόση χωρίς οποιαδήποτε άλλη ενημέρωση του δανειολήπτη.

 Νωρίτερα είχε προηγηθεί απόφαση Πρωτοδικείου Ξάνθης, που δικαίωσε δανειολήπτη-συνταξιούχο αστυνομικό ο οποίος το 2007 είχε δανειστεί 166.680 ελβετικά φράγκα. Το Δικαστήριο αποφάσισε πως ο συγκεκριμένος δανειολήπτης μπορεί να εξοφλήσει το δάνειό του βάσει της ισοτιμίας που ίσχυε μεταξύ ευρώ και ελβετικού φράγκου την περίοδο που εγκρίθηκε από την τράπεζα. Η ισοτιμία του ελβετικού φράγκου έναντι του ευρώ είχε υποχωρήσει σε 1,183 το 2012 από 1,65 το 2007, οπότε και εκταμιεύτηκε το δάνειο, ενώ σήμερα διαμορφώνεται σε 1,21 ευρώ. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το δάνειο προέβλεπε 300 μηνιαίες τοκοχρεολυτικές δόσεις με κυμαινόμενο επιτόκιο, με αποτέλεσμα το αρχικό κεφάλαιο που την ημέρα της εκταμίευσης ανερχόταν σε 105.000 ευρώ, πέντε χρόνια μετά είχε μειωθεί μόλις στις 89.000 ευρώ. Το δικαστήριο έκρινε ασαφή και αόριστο, και κατ’ επέκταση καταχρηστικό τον όρο της δανειακής σύμβασης, σύμφωνα με τον οποίο «εφόσον το δάνειο ή οποιοδήποτε τμήμα αυτού έχει χορηγηθεί σε συνάλλαγμα, ο οφειλέτης υποχρεούται να εκπληρώσει τις εντεύθεν υποχρεώσεις του προς την τράπεζα είτε στο νόμισμα της χορήγησης είτε σε ευρώ, με βάση την τρέχουσα τιμή πώλησης του νομίσματος χορήγησης την ημέρα της καταβολής». Το Δικαστήριο έκρινε πως η οφειλή του δανειολήπτη πρέπει να υπολογιστεί βάσει της ισοτιμίας των δύο νομισμάτων την περίοδο που εκταμιεύτηκαν τα χρήματα του δανείου. Στη συγκεκριμένη περίπτωση το Δικαστήριο αποδέχθηκε ότι ο εν λόγω δανειολήπτης στερείται ουσιαστικά οικονομικών γνώσεων και ως εκ τούτου δεν ήταν σε θέση να αντιληφθεί τις συνέπειες αυτής της επιλογής, η οποία θα πρέπει να σημειωθεί ότι περιγράφεται στις σχετικές συμβάσεις που υπογράφονται με την τράπεζα, ορίζοντας ότι ο δανειολήπτης αποδέχεται να αναλάβει τον σχετικό συναλλαγματικό κίνδυνο.

ΠΩΣ ΤΗΝ ΠΑΤΗΣΑΝ

Να σημειώσουμε πως οι περισσότεροι εκ των οποίων έλαβαν τα δάνειά τους την περίοδο 2006-2009, όταν το επιτόκιο libor κινείτο στο 2%-2,5% την ίδια στιγμή που τα ευρωπαϊκά επιτόκια ήταν έως και 2 μονάδες υψηλότερα. Εκείνη την περίοδο το ελβετικό φράγκο κινούνταν σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα έναντι του ευρώ, με αποτέλεσμα η ωφέλεια για τον δανειολήπτη να είναι διπλή. Τα πράγματα, όμως, άλλαξαν πολύ από τότε. Τα ευρωπαϊκά επιτόκια υποχώρησαν αισθητά, ενώ η ισοτιμία του ελβετικού φράγκου με το ευρώ μεταβλήθηκε υπέρ του πρώτου. Το ελβετικό φράγκο από 1,6 ευρώ που κόστιζε 6-8 χρόνια νωρίτερα, κλείδωσε στο 1,20 ευρώ το 2011 με απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας της Ελβετίας, στοιχείο το οποίο παγίωσε το οφειλόμενο ποσό από τους δανειολήπτες στην παραπάνω ισοτιμία του νομίσματος. Έτσι, οι δανειολήπτες, ακόμη και εάν καταβάλουν τη δόση κανονικά, δεν αποπληρώνουν το δάνειό τους, το οποίο έχει αυξηθεί σε επίπεδο κεφαλαίου εάν μετρηθεί σε ευρώ. Σε κάθε περίπτωση μολονότι κάθε απόφαση δικαστηρίου με βάση το δίκαιο που ισχύει στη χώρα μας είναι μοναδική, εκτιμάται ότι υπάρχουν σημαντικές πιθανότητες να διαμορφωθεί μια άλλη πραγματικότητα σε σχέση με το συγκεκριμένο είδος δανεισμού. Για κάθε πληροφορία το site του Συλλόγου είναι www.daneia-chf.gr

ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΟΥΛΗΣ

Καταχρηστική συμπεριφορά στα δάνεια με ελβετικό φράγκο

Λίγο πριν το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης -μεταξύ 2006 και 2009- τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας μας προώθησαν στο ευρύ καταναλωτικό κοινό στεγαστικά δάνεια σε ελβετικά φράγκα, χωρίς, όμως,να ελέγξουν την καταλληλότητα του προτεινόμενου τραπεζικού προϊόντος για τους υποψήφιους δανειολήπτες (π.χ. αν διέθεταν εισόδημα σε συνάλλαγμα), χωρίς να ενημερώσουν τους δανειολήπτες για τους κινδύνους που διέτρεχαν από μια απότομη μεταβολή της συναλλαγματικής ισοτιμίας μεταξύ ευρώ και ελβετικού φράγκου και χωρίς να τους προτείνουν την αντιστάθμιση του συναλλαγματικού κινδύνου που εν αγνοία τους αναλάμβαναν.

Αποτέλεσμα αυτής της πρακτικής των τραπεζών ήταν να καταστούν 70.000 περίπου ανυποψίαστοι Έλληνες δανειολήπτες (και μαζί με αυτούς οι οικογένειές τους) έρμαια των συναλλαγματικών ισοτιμιών και να βρεθούν εγκλωβισμένοι σε μακροχρόνιες οφειλές, μεταβλητού και απρόβλεπτου ύψους. Η επέλευση του συναλλαγματικού κινδύνου –δηλαδή η σοβαρή υποτίμηση που υπέστη το ευρώ έναντι του ελβετικού φράγκου (η ισοτιμία ευρώ/ελβετικού φράγκου ανερχόταν κατά τον κρίσιμο χρόνο της εκταμίευσης των συγκεκριμένων δανείων σε 1,60, ενώ σήμερα η σχετική ισοτιμία ανέρχεται στο 1,20) σημαίνει ότι οι 70.000 μη επαρκώς ενημερωμένοι δανειολήπτες καλούνται να αποπληρώσουν συνολικό ποσό δανείων έως 25% μεγαλύτερο από αυτό που πραγματικά δανείστηκαν (χωρίς να συμπεριλαμβάνεται στο ποσοστό αυτό το επιτόκιο δανεισμού).

Αυτό που πρέπει να καταστεί σαφές είναι ότι η συγκεκριμένη πρακτική των τραπεζών, η οποία είναι άμεσα υπεύθυνη για τις μεγάλες απώλειες των Ελλήνων καταναλωτών (και η οποία συνεπάγεται αντίστοιχα μεγάλα κέρδη για τις ίδιες τις τράπεζες δεδομένου ότι αυτές είχαν φροντίσει να ασφαλίσουν το δικό τους συναλλαγματικό κίνδυνο), συνιστά παραβίαση των υποχρεώσεων πρόνοιας και ασφάλειας που οι τράπεζες έχουν έναντι των καταναλωτών, σύμφωνα με όσα ορίζουν η καλή πίστη και τα συναλλακτικά ήθη (ΑΚ 281, 288). Εξάλλου οι τράπεζες  δεν είναι απλές επιχειρήσεις διαμεσολάβησης στην κυκλοφορία του χρήματος που μπορούν ανεξέλεγκτα να επιδιώκουν τη μεγιστοποίηση των κερδών τους. Η αυξημένη δυνατότητά τους να επεμβαίνουν στην περιουσιακή σφαίρα των πελατών τους (και μέσω αυτής να  επηρεάζουν συγκεκριμένες όψεις την εθνικής οικονομίας) συνεπάγεται την άσκηση εκ μέρους τους μιας οιονεί δημόσιας λειτουργίας. Απόρροια αυτής της θεσμικής και δημόσιας λειτουργίαςτους είναι μια σειρά υποχρεώσεων των τραπεζών, οι οποίες έχουν θεσμοθετηθεί προκειμένου να εξασφαλίσουν την προστασία των περιουσιακών αγαθών των καταναλωτών και, μέσω αυτής, τη σταθερότητα της εθνικής οικονομίας.

Έτσι, σύμφωνα με το άρθρο 8 της ΚΥΑ Ζ1-699/2010 (ΦΕΚ Β’ 917) των Υπουργών Οικονομικών-Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που ενσωμάτωσε την οδηγία 2008/48/ΕΚ στο εσωτερικό δίκαιο, τα πιστωτικά ιδρύματα έχουν την υποχρέωση να προβαίνουν σε «υπεύθυνο δανεισμό» και να εξετάζουν την πιστοληπτική ικανότητα των υποψήφιων δανειοληπτών να ανταπεξέλθουν στις συμβατικές υποχρεώσεις που πρόκειται να αναλάβουν. Παράλειψη των τραπεζών να ανταποκριθούν σε αυτή τους την υποχρέωση δημιουργεί ένα είδος «συν-ευθύνης» τους για την τυχόν μετέπειτα αδυναμία των πελατών τους να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις που έχουν αναλάβει.

Παράλληλα, ο Κώδικας Δεοντολογίας των Εταιριών που παρέχουν επενδυτικές υπηρεσίες (ΕΠΕΥ) και στη συνέχεια ο ν. 3606/2007 έθεσαν το πλαίσιο, εντός του οποίου υποχρεούνται να κινούνται οι ΕΠΕΥ και συνακόλουθα και τα πιστωτικά ιδρύματα κατά την άσκηση της σχετικής δραστηριότητας (στην προκειμένη περίπτωση, το δάνειο σε συνάλλαγμα συνιστά επενδυτικό προϊόν).

Το άρθρο 25 του ν. 3606/2007 με τον οποίο ενσωματώθηκε στην ελληνική νομοθεσία η Οδηγία 2004/39/ΕΚ (ΜifiD) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις αγορές χρηματοπιστωτικών μέσων, καθιερώνει συγκεκριμένους κανόνες για την προστασία των συμφερόντων του πελάτη και υποχρεώνει τα πιστωτικά ιδρύματα κατά την παροχή των επενδυτικών υπηρεσιών να παρέχουν «ακριβείς, σαφείς και μη παραπλανητικές πληροφορίες», να παρέχουν στους πελάτες τους «κατάλληλη πληροφόρηση σε κατανοητή μορφή, ώστε αυτοί να είναι ευλόγως σε θέση να κατανοούν τη φύση και τους κινδύνους της προσφερόμενης επενδυτικής ή παρεπόμενης υπηρεσίας και της συγκεκριμένης κατηγορίας του προτεινόμενου χρηματοπιστωτικού μέσου και ως εκ τούτου να λαμβάνουν επενδυτικές αποφάσεις επί τη βάσει αντικειμενικής πληροφόρησης».

Συγχρόνως, όμως, οι επίμαχες δανειακές συμβάσεις εμπίπτουν και στο πεδίο εφαρμογής του ν. 2251/1994 (Α’191) περί προστασίας των καταναλωτών». Ο νόμος αυτός, αναγνωρίζοντας τη διαπραγματευτική ανισότητα μεταξύ των συμβαλλομένων μερών στις συμβάσεις προσχώρησης (στις συμβάσεις αυτές ο ισχυρός συμβαλλόμενος, δηλαδή η τράπεζα στην περίπτωσή μας, έχει ένα έτοιμο κείμενο στο οποίο ο πελάτης - καταναλωτής προσχωρεί χωρίς ουσιαστικά να μπορεί να διαπραγματευτεί τους όρους του), θέτει αυστηρές προϋποθέσεις για την ισχύ των  προ-διατυπωμένων όρων των συμβάσεων, των λεγόμενων γενικών όρων των συναλλαγών.

Ως εκ τούτου, σύμφωνα με το άρθρο 2 παρ. 6 του Ν. 2251/1994  «Γενικοί όροι των συναλλαγών που έχουν ως αποτέλεσμα τη σημαντική διατάραξη της ισορροπίας των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων των συμβαλλομένων σε βάρος του καταναλωτή απαγορεύονται και είναι άκυροι. Ο καταχρηστικός χαρακτήρας γενικού όρου ενσωματωμένου σε σύμβαση κρίνεται αφού ληφθούν υπόψη η φύση των αγαθών ή υπηρεσιών που αφορά η σύμβαση, ο σκοπός της, το σύνολο των ειδικών συνθηκών κατά τη σύναψή της και όλες οι υπόλοιπες ρήτρες της σύμβασης ή άλλης σύμβασης από την οποία αυτή εξαρτάται». Η συγκεκριμένη ρύθμιση, αποτελεί εξειδίκευση της γενικής αρχής της απαγόρευσης καταχρηστικής άσκησης δικαιώματος του άρθρου 281 ΑΚ, ενώ συγχρόνως ενσωματώνει στην ελληνική έννομη τάξη κανόνα του ενωσιακού δικαίου (βλ. άρθρο 3 παρ. 1 της Οδηγίας 93/13/ΕΟΚ σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες συμβάσεων που συνάπτονται με τους καταναλωτές).

Στην παράγραφο 7  του άρθρου 2 του Ν. 2251/1994  απαριθμούνται ενδεικτικά περιπτώσεις γενικών όρων που είναι καταχρηστικοί. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη διάταξη, μεταξύ άλλων, καταχρηστικοί είναι και οι όροι που χωρίς σπουδαίο λόγο αφήνουν το τίμημα αόριστο και δεν επιτρέπουν τον προσδιορισμό του με κριτήρια ειδικά καθορισμένα στη σύμβαση και εύλογα για τον καταναλωτή (άρθρο 2 παρ. 7 στοιχείο ια).

Σε εφαρμογή των ανωτέρω, οι δανειολήπτες μπορούν να ζητήσουν με αγωγή την επαναφορά του δανείου τους στην αρχική ισοτιμία (κατά το χρόνο εκταμίευσης του δανείου), και την απάλειψη των καταχρηστικών όρων της δανειακής σύμβασής τους. Τα πρώτα βήματα προς την κατεύθυνση αυτή είναι άκρως ενθαρρυντικά.

Με την απόφαση (επί προδικαστικού ερωτήματος) της 30ης Απριλίου 2014, υπόθεση C-26/13, ArpadKasler, HajnalkaKaslerneRabal κατά ΟΤΡ JelsalogbankZrt, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) έκρινε ότι «η απαίτηση περί σαφούς και κατανοητής διατύπωσης των ρητρών επιβάλλει όχι μόνο οι ρήτρες να είναι διατυπωμένες κατά τρόπο σαφή και κατανοητό για τον καταναλωτή από γραμματική άποψη, αλλά επιπλέον η σύμβαση να εκθέτει κατά τρόπο διαφανή την ακριβή λειτουργία του μηχανισμού μετατροπής του ξένου νομίσματος που προβλέπει η επίμαχη ρήτρα καθώς και τη σχέση μεταξύ του συγκεκριμένου μηχανισμού και του μηχανισμού που προβλέπουν άλλες ρήτρες σχετικά με την αποδέσμευση του δανείου , ώστε ο καταναλωτής να μπορεί να εκτιμήσει, βάσει σαφών και κατανοητών κριτηρίων, τις οικονομικές συνέπειες που τα ανωτέρω συνεπάγονται γι’αυτόν».  Με τον τρόπο αυτό το ΔΕΕ κατέστησε σαφές ότι υιοθετεί μια ουσιαστική και όχι φορμαλιστική προσέγγιση στο ζήτημα της καταχρηστικότητας των συμβατικών ρητρών/γενικών όρων συναλλαγής.

Βασιζόμενο λοιπόν στην ως άνω απόφαση του ΔΕΕ, το Πολυμελές Πρωτοδικείο Ξάνθης σε πρόσφατη απόφασή του (23/2014) έκρινε καταχρηστικό και άκυρο τον όρο της σύμβασης δανείου σε ελβετικά φράγκα, με τον οποίο ο οφειλέτης υποχρεούται να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του προς την τράπεζα σε ευρώ, με βάση την τρέχουσα τιμή πώλησης του νομίσματος χορήγησης την ημέρα καταβολής. Κατά συνέπεια, οι καταβολές που πραγματοποιεί πλέον ο οφειλέτης σε ευρώ, θα πρέπει να υπολογίζονται από την τράπεζα σε ελβετικά φράγκα, με βάση την μεταξύ των δύο νομισμάτων συναλλαγματική ισοτιμία που ίσχυε κατά τη μέρα εκταμίευσης του δανείου. Η συγκεκριμένη απόφαση συνιστά μια πάρα πολύ θετική εξέλιξη και δίνει ελπίδα στους 70.000 εγκλωβισμένους έλληνες δανειολήπτες. 

Είναι χαρακτηριστικό, μάλιστα, της κινητικότητας που παρατηρείται στο συγκεκριμένο θέμα ότι ηΟδηγία 2014/17/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 4ης Φεβρουαρίου 2014 (η οποία, όμως, θα έχει ισχύ μόνο για τις συμβάσεις που θα συνάπτονται από 21.3.2016), αφού διαπίστωσε την ύπαρξη μιας σειράς προβλημάτων στις αγορές της ενυπόθηκης πίστης εντός της Ευρωπαϊκής πίστης, τα οποία απέδωσε σε ανεύθυνες πρακτικές χορήγησης και λήψης δανείων, προέβλεψε, μεταξύ άλλων, ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να μεριμνούν ώστε, όταν μια σύμβαση πίστωσης αφορά δάνειο σε ξένο νόμισμα, τη στιγμή που συνάπτεται η σύμβαση να υπάρχει το κατάλληλο κανονιστικό πλαίσιο προκειμένου να διασφαλίζεται τουλάχιστον ότι υπάρχουν ρυθμίσεις που περιορίζουν τον συναλλαγματικό κίνδυνο στον οποίο είναι εκτεθειμένος ο καταναλωτής βάσει της σύμβασης πίστωσης.

Συμπερασματικά, το οικονομικό πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί σε χιλιάδες δανειολήπτες εξαιτίας της ανεύθυνης και καταχρηστικής  συμπεριφοράς των τραπεζών είναι οξύ, και υπό το φως της γενικότερης οικονομικής κρίσης έχει προσλάβει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις. Το νομικό μας σύστημα διαθέτει όλα τα απαραίτητα «όπλα» για τη δικαίωση των καταναλωτών/δανειοληπτών. Γι’ αυτό θα πρέπει οι άμεσα ενδιαφερόμενοι να ξεπεράσουν τον ψυχολογικό φόβο της δικαστικής αναμέτρησης με τους τραπεζικούς κολοσσούς και να προσφύγουν στα αρμόδια ελληνικά δικαστήρια διεκδικώντας τα νόμιμα δικαιώματά τους. Δεδομένου, μάλιστα, ότι η οδηγία 2014/17/ΕΕ απαγορεύει την αναδρομική νομοθετική ρύθμιση, η επίλυση του προβλήματος διά της δικαστικής οδού είναι η μόνη εφικτή λύση.

Πηγή:www.capital.gr του Κωνσταντίνου Πλατίτσα, με τη συνεργασία της Τάνιας Κυριάκου