Δάνεια σε ξένο νόμισμα: Μύθοι και Πραγματικότητες

Εις απάντηση των πρόσφατων δημοσιέυσεων δια τηλεοράσεως ή/και ηλεκτρονικού ή/και έντυπου τύπου ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο την 30 Απριλίου 2014 αποφάσισε να δικαιώσει δανειολήπτη σε νόμισμα Ελβετικού Φράγκου, ‘’κλειδώνοντας’’ ουσιαστικά την ισοτιμία που ίσχυε κατά την ημερομηνία σύναψης δανείου ή/και εκταμίευσης του δανειζόμενου ποσού θα πρέπει, απαραιτήτως, να διασαφηνιστούν τα ακόλουθα: 

1. Η διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης διεξήχθη στα πλαίσια προδικαστικής παραπομπής από το Kuria  (Ανώτατο Δικαστήριο της Ουγγαρίας)  με θέμα την ερμηνεία της Οδηγίας 93/13/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 5^ης Απριλίου 1993, σχετικά με τις καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων που συνάπτονται με καταναλωτές

2. Η Οδηγία 93/13/ΕΟΚ έχει ενσωματωθεί στην εθνική μας νομοθεσία με τον Περί Καταχρηστικών Ρητρών σε Καταναλωτικές Συμβάσεις Νόμο του 1996 (93(I)/1996) που τέθηκε σε ισχύ από την 1η Ιουλίου 1997

3. Η υπόθεση έχει αριθμό C-26/13 μεταξύ Árpád Kásler και Hajnalka Káslerné Rábai κατά OTP Jelzálogbank Zrt

4. Τα  γεγονότα της υπόθεσης, όπως αναφέρονται στο ανακοινωθέν τύπου αρ. 66/14, είναι συνοπτικά τα ακόλουθα:

1. Στις 29 Μαΐου 2008 οι Kásler και Káslerné Rábai συνήψαν με Ουγγρική τράπεζα σύμβαση ενυπόθηκου δανείου σε ξένο νόμισμα. Η τράπεζα χορήγησε στους οφειλέτες δάνειο ύψους 14 400 000 ουγγρικών φιορινιών (HUF) (περίπου 46 867 EUR).

2. Η σύμβαση όριζε ότι το ύψος του δανείου σε ελβετικά φράγκα θα καθοριζόταν βάσει της τιμής αγοράς του εν λόγω νομίσματος που εφάρμοσε η τράπεζα κατά τον χρόνο αποδεσμεύσεως των κεφαλαίων. Κατ’ εφαρμογή της εν λόγω ρήτρας, το ποσό του δανείου ορίσθηκε σε 94 240, 84 CHF. Εντούτοις, δυνάμει της συμβάσεως, το ποσό εκάστης των οφειλόμενων δόσεων σε ουγγρικά φιορίνια θα καθοριζόταν βάσει της τιμής πωλήσεως του ελβετικού φράγκου που θα είχε εφαρμόσει η τράπεζα την προηγουμένη της ημέρας κατά την οποία η δόση θα καθίστατο ληξιπρόθεσμη.

3. Το ζεύγος Kásler αμφισβήτησε ενώπιον των ουγγρικών δικαστηρίων τη νομιμότητα της ρήτρας που επέτρεπε στην τράπεζα να υπολογίζει τις ληξιπρόθεσμες δόσεις βάσει της τιμής πωλήσεως του ελβετικού φράγκου. Υποστήριξαν ότι η ρήτρα ήταν καταχρηστική, στον βαθμό που προέβλεπε, προς τον σκοπό αποδόσεως του δανείου, την εφαρμογή συναλλαγματικής ισοτιμίας διαφορετικής από εκείνη που εφαρμόσθηκε κατά τον χρόνο χορηγήσεως του δανείου

5. Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης την 30 Απριλίου 2014 κατέληξε στα ακόλουθα σημαντικά συμπεράσματα που αποτελούν τα συστατικά στοιχεία της αιτιολογημένης απόφασης του:

1. ‘Ειδικότερα, η ρήτρα αυτή καθορίζει απλώς, προς τον σκοπό υπολογισμού των δόσεων του δανείου, την τιμή μετατροπής του ουγγρικού φιορινιού σε ελβετικό φράγκο, χωρίς, ωστόσο, να προβλέπει την παροχή υπηρεσίας ανταλλαγής από τον δανειστή. Ελλείψει τέτοιου είδους υπηρεσίας, η οικονομική επιβάρυνση που προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ της τιμής αγοράς και της τιμής πωλήσεως, την οποία φέρει ο οφειλέτης, δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αμοιβή οφειλόμενη ως αντάλλαγμα υπηρεσίας’

2. ‘…ρήτρα που ορίζει το κύριο αντικείμενο της συμβάσεως εκφεύγει της ελέγχου καταχρηστικότητας μόνο εφόσον είναι διατυπωμένη με σαφή και κατανοητό τρόπο. Συναφώς, το Δικαστήριο υπογραμμίζει ότι η απαίτηση αυτή δεν μπορεί να αφορά απλώς και μόνον τον κατανοητό τους χαρακτήρα από τυπική και γραμματική άποψη. Αντιθέτως, η σύμβαση δανείου πρέπει να εκθέτει κατά τρόπο διαφανή τον λόγο και τις ιδιαιτερότητες του μηχανισμού μετατροπής του ξένου νομίσματος’

3. ‘Επομένως, στο Kúria απόκειται να κρίνει αν καταναλωτής που έχει τη συνήθη πληροφόρηση και είναι ευλόγως προσεκτικός και ενημερωμένος μπορούσε, βάσει της διαφημίσεως και των πληροφοριών που παρέσχε ο δανειστής στο πλαίσιο του δανείου, όχι μόνο να πληροφορηθεί την ύπαρξη της διαφοράς μεταξύ της συναλλαγματικής ισοτιμίας πωλήσεως και της συναλλαγματικής ισοτιμίας αγοράς του ξένου νομίσματος, αλλά και να αξιολογήσει τις οικονομικές συνέπειες που θα συνεπαγόταν γι’ αυτόν η εφαρμογή της συγκεκριμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας για τον υπολογισμό των δόσεων και το συνολικό ύψους του δανείου του.’

4. ‘Οι καταναλωτές που συνάπτουν σύμβαση δανείου σε ξένο νόμισμα πρέπει να μπορούν να αξιολογούν τις οικονομικές συνέπειες της εφαρμογής στις δόσεις αποπληρωμής του δανείου συναλλαγματικής ισοτιμίας (της τιμής πωλήσεως του νομίσματος) διαφορετικής από εκείνη που εφαρμόσθηκε για τον υπολογισμό του ύψους του δανείου κατά την αποδέσμευσή του (τιμή αγοράς του νομίσματος)’

6. Συμπερασματικά λοιπόν μπορούν να αναφερθούν τα κατωτέρω:

1. Συμβάσεις που συνάπτονται με Τράπεζες, όπως δάνεια σε Ελβετικά Φράγκα μπορούν να ελεγχθούν από τα Δικαστήρια της Κύπρου σε σχέση με την καταχρηστικότητα όρων που περιέχονται σε αυτές δυνάμει του Περί Καταχρηστικών Ρητρών σε Καταναλωτικές Συμβάσεις Νόμου του 1996 (93(I)/1996)

2. Ο καταναλωτής θα πρέπει βάσει των παραστάσεων των υπαλλήλων της Τράπεζας ή/και διαφημίσεων ή/και της συγκεκριμένης ρήτρας της σύμβασης να μπορεί να αξιολογήσει τις οικονομικές συνέπειες που θα συνεπαγόταν γι’ αυτόν η εφαρμογή της συγκεκριμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας

3. Η κάθε υπόθεση πολύ πιθανόν να κριθεί σύμφωνα με τα δικά της περιστατικά και γεγονότα που θεμελιώνουν το αγώγιμο δικαίωμα

4. Η συγκεκριμένη απόφαση ΔΕΝ κλειδώνει την ισοτιμία κατά την ημερομηνία σύναψης δανείου ή/και εκταμίευσης του δανειζόμενου ποσού. Οποιαδήποτε τέτοια αναφορά, οφείλεται κυρίως σε παρερμηνεία ή άγνοια της απόφασης του Δικαστηρίου

5. Το Επίδικο Θέμα ήτο κατά πόσο ήτο δίκαιο η Τράπεζα να εκταμιεύει ποσό δανείου στη τιμή αγοράς που εφάρμοζε κατά την ημερομηνία εκταμίευσης ενώ να απαιτείται από τον Δανειζόμενο/Καταναλωτή να αποπληρώνει το δάνειο στη τιμή πώλησης κατά την ημερομηνία καταβολής της ισοτιμίας Ευρώ – Ελβετικού Φράγκου.

Συνεπώς είναι υποχρέωση να ενημερωθεί το κοινό ότι το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΔΕΝ αποφάσισε να κλειδώσει ισοτιμία που ίσχυε το 2007/2008 σε καμία περίπτωση. Έκρινε όμως ότι δύναται να κριθεί η καταχρηστικότητα της ρήτρας όπως πιο πάνω στο 6 (v) αναφέρεται, έργο που αφέθηκε να διεκπεραιωθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο της Ουγγαρίας.  Ενδεικτικά, η τρέχουσα διαφορά του συναλλάγματος Ευρώ –Ελβετικού Φράγκου μεταξύ τιμής αγοράς και τιμής πώλησης κατά την 16/7/2014 της Τράπεζας Κύπρου είναι μόλις 0.0927 (1.2729 - 1.1802) και όχι στο 0.4 αν ‘’κλειδώνετο’’ η ισοτιμία κατά την περίοδο 2007/2008 όπως έχει αφεθεί να διαρρεύσει στο τύπο πως ήταν στην ουσία η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Εν πάσει όμως περιπτώσει, η απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί χρήσιμο εργαλείο στην απαίτηση για αποζημίωση λόγω αύξησης της συναλλαγματικής ισοτιμίας. Η κάθε περίπτωση πολύ πιθανόν να κριθεί σύμφωνα με τα δικά της περιστατικά.

- See more at: http://www.sigmalive.com/news/opinions_sigmalive/144686#sthash.YbHhV9BB.dpuf