Πέμπτη 28 Αυγούστου 2014

Κούρεμα Δανείων – Η λύση και των Κυπρίων

Έντονες είναι οι διαβουλεύσεις μεταξύ κομμάτων και κυβέρνησης αναφορικά με το νομοσχέδιο που έχει προωθηθεί στην Βουλή σχετικά με τις εκποιήσεις των ακινήτων λόγω των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Πολλές και οι προτάσεις που έχουν τεθεί στο τραπέζι, κάποιες από αυτές, κατά την άποψη μου, ορθές, σημαντικές και εποικοδομητικές για την καλύτερη ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού τομέα της Κύπρου.
 
Εντούτοις, η αρχική κατάθεση της νομοθεσίας για τις εκποιήσεις στο Κυπριακό Κοινοβούλιο, από μόνη της, ήταν μια λανθασμένη απόφαση και ενδεχόμενη ψήφιση της θα είχε απρόβλεπτες συνέπειες για την κυπριακή κοινωνία και τους συμπολίτες μας. Θα έπρεπε η εν λόγω νομοθεσία να είχε κατατεθεί ως πακέτο με σειρά άλλων νομοθεσιών και ρυθμίσεων όπως το πλαίσιο της αφερεγγυότητας, αλλά και η υιοθέτηση ρυθμίσεων για διαγραφή μέρος στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων ώστε να υπήρχε ισορροπία μεταξύ των σχέσεων τράπεζας – δανειολήπτη. Είναι πασιφανές ότι με τα σημερινά νομοσχέδιά που βρίσκονται στο Κοινοβούλιο αλλάζουν μονομερώς και δραματικά οι σχέσεις αυτές υπέρ των τραπεζών. 
 
Η διαγραφή ή το «κούρεμα» μέρος ενός δανείου από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα σε συγκεκριμένες περιπτώσεις είναι μια πρακτική η οποία ανέκαθεν εφαρμοζόταν από τράπεζες σε πελάτες της. Μάλιστα, τους τελευταίους μήνες είδαν το φως στον Κυπριακό τύπο δημοσιεύματα σύμφωνα με τα οποία χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είχαν διαγράψει ή χαρίσει με αδιαφανείς διαδικασίες μερικές χιλιάδες η ακόμη και εκατομμύρια ευρώ σε πολιτικά πρόσωπα και σε κομματικά συνδεδεμένους φορείς αλλά και σε προύχοντες της χρηματοπιστωτικής ελίτ. Γεγονός που δεν είναι παράνομο όμως σίγουρα είναι αντιδεοντολογικό και αδόκιμο εάν αναλογιστεί κάποιος τα νομοθετήματα που έχουν κατατεθεί στην Βουλή σχετικά με τις εκποιήσεις ακινήτων.
 
Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι αριθμός κρατών έχουν σε αρκετές περιπτώσεις, μέσω νομοθετικών ρυθμίσεων, εφαρμόσει τις διαγραφές δανείων σε φυσικά και νομικά πρόσωπα που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα λόγω της οικονομικής ύφεσης. Συγκεκριμένα, κράτη όπως η Ισλανδία, η Ουγγαρία και η Ιρλανδία έχουν ήδη προχωρήσει σε πολιτικές αποφάσεις κουρέματος δανείων και η Ελλάδα συζητά σοβαρά αυτό το ενδεχόμενο και τις νομοτεχνικές ρυθμίσεις που θα το διέπουν.
 

Το Ουγγρικό παράδειγμα 
 
Tο Σεπτέμβριο του 2011 η Ουγγρική κυβέρνηση αποφάσισε κούρεμα των στεγαστικών δανείων που είχαν συναφθεί σε ελβετικό φράγκο κατά 23%. Η κυβέρνηση του Βίκτορ Ορμπαν πέρασε νόμο με τον οποίο τα στεγαστικά δάνεια θα αποπληρώνονται στη σταθερή ισοτιμία των 180 φιορινιών ανά ελβετικό φράγκο. Η σημερινή ισοτιμία του ουγγρικού φιορινιού ανά ελβετικό φράγκο είναι 259 φιορίνια ανά ελβετικό φράγκο. Το υπόλοιπο ποσό υποχρεούνται να το πληρώσουν εγχώριες και ξένες τράπεζες που χορήγησαν τα εν λόγω δάνεια. Το 75% των στεγαστικών δανείων στην Ουγγαρία έχουν συναφθεί σε ελβετικό φράγκο, τα περισσότερα σε μια περίοδο που το ουγγρικό φιορίνι ήταν ισχυρότερο έναντι του ελβετικού νομίσματος. Η υποτίμηση του φιορινιού μετά το ξέσπασμα της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης το 2008, λόγω της φυγής κεφαλαίων από ασθενέστερα προς ισχυρότερα νομίσματα, και η ισχυροποίηση του ελβετικού φράγκου, λόγω της διεθνούς οικονομικής ανασφάλειας, δημιούργησε χιλιάδες δανειολήπτες που δυσκολεύονται να ξεπληρώσουν τα δάνειά τους.
 
 
Το Ισλανδικό παράδειγμα
 
Ήδη μόλις λίγους μήνες μετά το κούρεμα των καταθέσεων στην Κύπρο, η Κυβέρνηση της Ισλανδίας ανακοίνωνε την πρόθεση της να προχωρήσει σε "κούρεμα" του χρέους των νοικοκυριών προς τις τράπεζες. Η απόφαση της Ισλανδικής Κυβέρνησης, η οποία έχει περάσει πρόσφατα και από το Ισλανδικό Κοινοβούλιο, αφορά την παραγραφή ενός μέρους των χρεών των προσώπων που έχουν λάβει στεγαστικά δάνεια με επιτόκιο συνδεδεμένο με τον πληθωρισμό (κάτι που αφορά τη μεγάλη πλειονότητα των περιπτώσεων), χωρίς εισοδηματικές προϋποθέσεις. Από το μέτρο αυτό εκτιμάται ότι θα ωφεληθούν γύρω στις 69.000 νοικοκυριά από τις 124.000 που αριθμεί η χώρα και πως κατά μέσο όρο μπορούν να διεκδικήσουν 1,1 εκατ. κορώνες (7.100 ευρώ). Το μέτρο αυτό χρηματοδοτείτε πλήρως από το κράτος χωρίς όμως να επιβαρύνεται ο κρατικός προϋπολογισμός, αφού η χρηματοδότησή του πιο πάνω μέτρου θα προέλθει από νέα φορολόγηση του κλάδου των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών της Ισλανδίας, συμπεριλαμβανομένων και των χρεοκοπημένων τραπεζών της, οι οποίες διέρχονται φάση εξυγίανσης.
 
Πρέπει να σημειωθεί ότι το σχέδιο προκάλεσε εκτεταμένη πολεμική στην Ισλανδία εκ μέρους του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) και του οίκου αξιολόγησης Standard and Poor's, εξαιτίας του υψηλού κόστους του και των αβέβαιων οικονομικών επιπτώσεών του. Εντούτοις οι ανορθόδοξες πολιτικές αποφάσεις της πολιτικής ελίτ της Ισλανδίας, η σύγκρουση σε αρκετές περιπτώσεις με τους δανειστές της και η άρνηση της να επιβάλει κοινωνικά ισοπεδωτικές πολιτικές έχουν οδηγήσει την χώρα σε ρυθμό οικονομικής ανάκαμψης.  
 

Το Ιρλανδικό παράδειγμα
 
Η Ιρλανδία έχει εφαρμόσει εδώ και καιρό ρυθμίσεις με τις οποίες υποχρεώνει το τραπεζικό σύστημα και τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας να προχωρούν σε περιπτώσεις όπου οι δανειολήπτες αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα στην μείωση των δόσεων τους και σε αρκετές περιπτώσεις σε διαγραφές μέρος των οφειλών τους. Το μοντέλο αυτό επιταχύνει τις διαδικασίες διευθέτησης οφειλών νοικοκυριών και επιχειρήσεων προς τις τράπεζες μέσα από την αποφυγή δικαστικών διενέξεων.
 
Πρέπει να σημειωθεί ότι στην Ιρλανδία έχει καθιερωθεί μια λίστα με τις απαιτούμενες δαπάνες διαβίωσης των νοικοκυριών. Η εν λόγω λίστα έχει γίνει αποδεκτή από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και περιλαμβάνει τα μηνιαία έξοδα για διατροφή, στέγαση, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη κ.λ.π. Έχει ληφθεί υπόψη ένα μέσο αποδεκτό κόστος διαβίωσης των νοικοκυριών (ανάλογα με τα μέλη) και σύμφωνα με αυτό οι τράπεζες και οι δανειολήπτες προχωρούν σε συμφωνίες για τη διευθέτηση των οφειλών. Πέρα από αυτό τον κατάλογο των εξόδων, καθιερώθηκε και η έννοια του «συνεργάσιμου δανειολήπτη». Συνεργάσιμος δανειολήπτης είναι αυτός, που με απλά λόγια, που δεν κρύβει στοιχεία από τις τράπεζες, π.χ. έσοδα, περιουσιακά στοιχεία. Με τον ορισμό αυτό η κάθε τράπεζα δεν μπορεί να χαρακτηρίζει με αδιαφανή κριτήρια κάποιον δανειολήπτη ως μη συνεργάσιμο και να απορρίπτει a priori σχέδια αναδιάρθρωσης χρεών. Έτσι η τράπεζα υποχρεώνεται να εξετάσει σοβαρά κάθε περίπτωση ξεχωριστά, εφόσον πληρούνται βασικές προϋποθέσεις.
 
Έτσι, με τον κατάλογο που περιλαμβάνει τις «αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης», καθώς και τα κριτήρια του «συνεργάσιμου δανειολήπτη», οι τράπεζες και τα δανεισμένα νοικοκυριά που αδυνατούν να ανταποκριθούν λόγω της ύφεσης στις δανειακές υποχρεώσεις τους, μπορούν να κάτσουν σε ένα τραπέζι και γρήγορα να έλθουν σε έναν συμβιβασμό. Μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις, οι δανειστές προχωρούν ακόμη και σε διαγραφές χρεών, όταν διαπιστώνουν πως ένα δάνειο δεν μπορεί να εξυπηρετηθεί από τη στιγμή που δεν υπάρχει διαθέσιμο εισόδημα αλλά και ούτε προοπτική δημιουργίας του.
 

Κούρεμα Δανείων η λύση και των Κυπρίων
 
Λαμβάνοντας υπόψη τα πιο πάνω είναι κατανοητό ότι υπάρχουν λύσεις ώστε να μειωθεί από τη μια το ύψος των κόκκινων δανείων στα χρηματοπιστωτικά μας ιδρύματα και από την άλλη να ελαφρυνθούν οι συμπολίτες μας – δανειολήπτες που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα λόγω της οικονομικής κρίσης. Υπάρχουν σήμερα δάνεια των οποίων οι τόκοι και οι τόκοι υπερημερίας ξεπερνούν την αρχική αξία του δανείου. Δηλαδή εάν ένας συμπολίτης μας έχει δανειστεί πριν από κάποια χρόνια €10.000, σήμερα το δάνειο του με τους τόκους που έχουν επιβληθεί ξεπερνά τις €20.000.
 
Αν και η υπερδιπλασίαση του χρέους ενός οφειλέτη δεν αποτελεί παράτυπη πρακτική, εντούτοις, σε μια περίοδο οικονομικής ύφεσης όπου τα κόκκινα δάνεια συνεχώς αυξάνονται και ολοένα περισσότεροι συμπολίτες μας αδυνατούν να αποπληρώσουν τις οφειλές τους, να μην είναι και η καλύτερη πρακτική, αφού δημιουργούνται πλασματικές οφειλές οι οποίες δεν μπορούν σε αρκετές περιπτώσεις να εξυπηρετηθούν. Είναι για αυτό το λόγο που η πολιτική ελίτ – εκτελεστική και νομοθετική εξουσία - θα πρέπει να εξετάσει σοβαρά το ενδεχόμενο μέσω νομοθετικών ρυθμίσεων να μην επιτρέπει στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να επιβάλουν οικονομικές υποχρεώσεις προς τους δανειολήπτες οι οποίες να ξεπερνούν το διπλάσιο του αρχικού δανείου τους. Η ρύθμιση αυτή θα πρέπει να έχει αναδρομική ισχύ από την έναρξη του κάθε δανείου και όλες οι υπερβολικές χρεώσεις να απαλειφθούν από τα δάνεια στα οποία επιβλήθηκαν και εκεί όπου επιβάλλεται να γίνεται κούρεμα δανείων.   
 
Ενδεχομένως, αριθμός συμπολιτών μας να θεωρούν τέτοιου είδους προτάσεις, όπως και η προστασία της πρώτης κατοικίας, ουτοπικές ή/και ανέφικτες. Εντούτοις, τα πιο πάνω παραδείγματα άλλων κρατών καταδεικνύουν το αντίθετο. Το τι είναι εφικτό ή ανέφικτο δεν θα πρέπει να είναι αυτό το οποίο εμείς αξιολογούμε, αλλά θα πρέπει να είναι το αποτέλεσμα των προτάσεων που εμείς διεκδικούμε. Και εάν δεν διεκδικήσει η πολιτική ελίτ του τόπου μας τη σωστή ρύθμιση του χρηματοπιστωτικού συστήματος προς όφελος των Κύπριων πολιτών, δεν πρόκειται να το πράξουν εκ μέρους μας οι ξένοι δανειστές μας.
 
Μέλημα όλων των πολιτικών προσώπων και δυνάμεων θα πρέπει να είναι η μείωση των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων που έχει δημιουργήσει η οικονομική κρίση και η πιο πάνω πρόταση αποτελεί μέτρο προς υλοποίηση αυτού του στόχου. Σε αυτή την οικονομική κρίση οι αποταμιεύσεις του Κύπριου πολίτη έχουν κουρευτεί για να σωθούν τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα από τις απερισκεψίες τους, επιχειρήσεις έχουν κλείσει και η ανεργία έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Είναι καιρός να αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση. Είναι καιρός η πολιτική ελίτ να σταθεί δίπλα στον πολίτη και όχι απέναντι του, και γιατί όχι να ρυθμίσει με νομοθετήματα την λειτουργία αλλά και τα κέρδη των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων.

- See more at: http://www.philenews.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου